Hướng dẫn Soạn bài Đeo nhạc cho mèo sgk Ngữ văn 6 tập 1

Nội Dung

Hướng dẫn Soạn Bài 10 sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập một. Nội dung bài Soạn bài Đeo nhạc cho mèo sgk Ngữ văn 6 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, tự sự, cảm thụ, phân tích, thuyết minh… đầy đủ các bài văn mẫu lớp 6 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn lớp 6.

Văn bản

1. Thể loại

Truyện ngụ ngôn:

– Hình thức: Là loại truyện kể, bằng văn xuôi hoặc văn vần;

– Nội dung: Truyện ngụ ngôn mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con ngườ

– Mục đích: nhằm khuyên nhủ, răn dạy con người ta bài học nào đó trong cuộc sống.

2. Bố cục

– Đoạn 1 (Từ đầu … trên ông Đồ): Cảnh họp làng chuột.

– Đoạn 2 (tiếp … nói lôi thôi gì nữa): diễn biến cuộc họp.

– Đoạn 3 (còn lại): thực hiện quyết định sau cuộc họp không thành.

3. Tóm tắt

Để chống lại mèo nên làng chuột mở cuộc họp. Chuột Cống đưa ra sáng kiến” đeo nhạc cho mèo” được các con chuột ủng hộ. Tất cả chuột sung sướng vì sắp thoát nạn bị mèo ăn thịt. Nhưng khi tìm được nhạc thì không ai chịu đi đeo cho mèo.

Chuột cống đùn đẩy cho chuột Nhắt, chuột Nhắt đùn đẩy cho chuột Chù và cuối cùng chuột Chù phải đi. Kết quả chuột Chù bị mèo dọa chạy về kể cho cả làng, cả làng chuột chạy hết làm mất cả nhạc đeo cho mèo. Cuối cùng chuột vẫn hoàn sợ mèo.

4. Bài học

– Sáng kiến phải có tính thực tiễn và khả thi.

– Một kế hoạch tốt phải có điều kiện thực hiện, người thực hiện là rất quan trọng.

– Những việc tập thể phải do nhiều người quyết định, để 1 người thao túng ⇒ dễ đi đến quyết định ảo tưởng, điên rồ.

5. Ý nghĩa

– Truyện vừa có ý nghĩa giáo dục con người khi muốn làm điều gì đó cần có kế hoạch và sẵn sang làm tới cùng không như lũ chuột kia chỉ đặt mục tiêu trên lý thuyết còn thực hành thì không làm được gì, chúng đã nhằm tố cáo cái bọn chỉ nói viễn vông.

– Không làm được điều gì nhưng lại to giọng và tỏ ra rằng mình là người hiểu biết, và có ý nghĩa phê phán những thành phần người như vậy trong xã hội.

Dưới đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Đeo nhạc cho mèo sgk Ngữ văn 6 tập 1. Các bạn cùng tham khảo nhé!

Đọc – Hiểu văn bản

Giaibaisgk.com giới thiệu với các bạn đầy đủ phương pháp, lời hướng dẫn, câu trả lời các câu hỏi có trong phần Đọc – Hiểu văn bản của Bài 10 trong sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập một cho các bạn tham khảo. Nội dung chi tiết câu trả lời từng câu hỏi các bạn xem dưới đây:

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 107 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Hãy tóm tắt truyện, dựa vào mấy ý sau:

– Lí do cuộc họp làng chuột;

– Cảnh họp làng chuột lúc đầu và sáng kiến “đeo nhạc cho mèo”;

– Cảnh họp làng chuột lúc cử người “đeo nhạc cho mèo”;

– Kết quả việc cử người và thực hiện sáng kiến.

Trả lời:

Từ xưa đến nay, chuột rất sợ mèo vì chuột hay bị mèo ăn thịt. Một hôm, cả làng chuột bàn nhau là sẽ đeo nhạc cho mèo, mèo đi đến đâu là ta sẽ biết đến đó. Nhưng lũ chuột không ai dám đeo nhạc cho mèo, đùn đẩy nhau. Đầu tiên, làng cử chuột Cống nhưng hắn cậy thế bề trên nên cử chuột Nhắt.

Chuột Nhắt dùng lí lẽ của mình để đẩy nhiệm vụ sang cho chuột Chù. Chuột Chù cũng lấy lí do chậm chạp để không phải đeo nhạc cho mèo nhưng lại bị chuột Cống nói là hôi không ai thèm ăn thịt. Cuối cùng, chuột Chù phải nhận và kết quả là bị mèo dọa cho một trận sợ khiếp vía. Từ đó, chuột vẫn sợ mèo.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 107 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Cảnh họp làng chuột lúc đầu và lúc cử người “đeo nhạc cho mèo” rất đối ngược nhau. Hãy chỉ ra và nêu ý nghĩa của những chi tiết đối lập ấy.

Trả lời:

Cảnh họp làng lúc đầu

Lúc cử người đeo nhạc cho mèo

– Khí thế hăng hái: Tất cả đều đến đông đủ từ chuột Cống “rung rinh béo tốt” đến chuột Chù hôi hám đều có mặt.

– Càng hăng hái hơn khi có ý tưởng “đeo nhạc cho mèo”: “Cả làng chuột nghe nói, dẩu mỗm, quật đuôi, đều lấy làm phục cái câu chí lí của ông Cống và đồng thanh ưng thuận”.- Cả làng chuột phấn khởi: “Con nào con nấy lao xao hớn hở”.

– Không khí căng thẳng: khi hỏi là ai sẽ đeo nhạc cho mèo thì “cả hội đồng im phăng phắc, không một cái tai nào nhích, một cái răng nào nhe”.

– Sự lo sợ khi chuột Cống, Nhắt đều có ý từ chối khéo.

Nhận xét: Cảnh họp làng chuột với không khí đối lập ấy đã thể hiện sự viển vông của ý tưởng, sự hèn nhát của hội đồng chuột, nói thì giỏi nhưng làm không giỏi.

3. Trả lời câu hỏi 3* trang 107 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Em có nhận xét gì về việc tả các loài chuột trong truyện? Phải chăng mỗi loài chuột ám chỉ một loại người nào đó trong xã hội cũ?

Trả lời:

Truyện miêu tả rất sinh động các loại chuột. Dường như mỗi loài chuột ám chỉ một loại người nào đó trong xã hội cũ.

– Chuột Chù: địa vị thấp nhất, đặc điểm là “hôi thành câu ca, ụt ịt nói, ì ạch vác nhạc đi tìm mèo” nhưng cũng vô tích sự, thấy mèo thì hèn nhát bỏ chạy.

– Chuột Nhắt: vai cao hơn một chút, láu lỉnh, đùn đẩy việc cho người khác.

– Chuột Cống: vai cao nhất, oai vệ nhất. Ông là hình ảnh những kẻ giả dối, dùng cái vẻ sang trọng bên ngoài để che đậy sự tính toán hèn nhát bên trong.

4. Trả lời câu hỏi 4* trang 107 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Trong cuộc họp của làng chuột, ai có quyền xướng việc và sai khiến? Ai phải nghe theo và nhận những việc khó khăn, nguy hiểm?

Trả lời:

– Trong cuộc họp làng, người có quyền xướng việc và sai khiến là chuột Cống.

– Người phải nghe theo và nhận những việc khó khăn là chuột Chù vì vừa hôi vừa chậm chạp.

5. Trả lời câu hỏi 5 trang 107 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Mục đích chính của truyện ngụ ngôn là khuyên nhủ, răn dạy con người ra bài học nào đó trong cuộc sống. Truyện Đeo nhạc cho mèo đưa ra bài học gì?

Trả lời:

Bài học rút ra của truyện “Đeo nhạc cho mèo”:

– Truyện khuyên nhủ ta phải cân nhắc đến điều kiện và khả năng thực hiện khi dự định làm một công việc nào đó.

– Truyện phê phán những ý tưởng viển vông, những kẻ ham sống sợ chết, chỉ bàn mà không dám hành động, trút công việc khó khăn nguy hiểm cho những người khác.

– Truyện cho ta thấy, trước mỗi sự việc cần biết suy xét, nghe thì thấy hay nhưng không biết có thực hiện được hay không đã đồng tình. Đến cuối cùng lại bắt buộc phải nhận.

Luyện tập

Trả lời câu hỏi trang 108 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Phân tích, đánh giá tính cách chuột Cống.

Trả lời:

– Trong làng chuột, chuột Cống được xếp vào bậc trưởng thượng, ngồi ngất ngưởng chiếu trên. Vì thế mà chương trình nghị sự bàn chuyện đeo nhạc cho mèo do ông Cống khởi xướng và trình bày.

+ Họ hàng nhà chuột cứ nghĩ đó là một cao kiến có thể cứu cả dòng tộc khỏi cái nỗi sợ hãi tồn tại bấy lâu nay. Nhưng thật không ngờ, đến ngày phân công người đi đeo nhạc cho mèo, ông Cống mới lộ rõ bộ mặt nhút nhát của mình.

+ Cống tự cho mình là bậc trưởng thượng trong làng nên cái việc nhỏ nhoi kia chẳng xứng chút nào với cái danh hiệu cao quý mà ta đây hiện có (một cách trốn tránh trách nhiệm rất gian ngoan của những kẻ có quyền thế).

+ Thế là cuối cùng, trách nhiệm nặng nề lại đặt lên đôi vai của những kẻ cùng đinh.

– Từ những phân tích trên đây, có thể thấy chuột Cống là kẻ thích huyênh hoang nhưng lại là một tên nhút nhát.

– Chuột Cống đại diện cho những kẻ chức sắc trong làng xã ngày xưa (gian ngoan và xảo trá).

Các bài văn hay

1. Kể diễn cảm truyện Đeo nhạc cho mèo

Trả lời:

Mở bài: Giới thiệu chung

– Xưa nay, họ nhà chuột vốn rất sợ mèo.

– Làng chuột tổ chức một cuộc họp bàn cách chống lại mèo.

– Có đủ mặt các loại chuột tham dự.

Thân bài: Diễn biến của truyện

– Nội dung cuộc họp thứ nhất:

+ Chuột Cống nêu ra sáng kiến đeo nhạc cho mèo.

+ Cả làng chuột đồng tình với sáng kiến của chuột Cống.

– Nội dung cuộc họp thứ hai:

+ Nhạc đã kiếm được, hội đồng chuột phân công người đi đeo nhạc cho mèo.

+ Không ai dám nhận công việc nguy hiểm ấy.

+ Làng chuột cắt cử chuột cống; chuột Cống từ chối, đẩy cho chuột Nhắt; chuột Nhắt đẩy cho chuột Chù. Chuột Chù không cãi được đành phải đi.

– Chuột Chù đi đeo nhạc cho mèo:

+ Chỉ vừa nghe tiếng mèo kêu, chuột Chù đã sợ run.

+ Nghĩ đến trách nhiệm làng giao, chuột Chù đành đánh bạo tiến đến gần mèo.

+ Mèo không thèm ăn thịt chuột Chù nhưng hù doạ làm cho chuột Chù phát hoảng, chạy về báo làng.

+ Cả làng chuột bỏ chạy tán loạn, chẳng ai nghĩ đến cái nhạc.

Kết bài: Kết thúc truyện

– Thế là chuột vẫn sợ mèo như trước.

Bài tham khảo:

Từ xửa từ xưa, mèo đã có cái thú là ăn thịt chuột. Cũng vì thế mà chuột mới đẻ ra là đã sợ mèo rồi. Họ hàng nhà chuột giận lắm nhưng nghĩ mãi mà không ra cách để trị mèo.

Một hôm, làng chuột họp nhau lại để bàn. Thôi thì đủ mặt chuột già, chuột trẻ, chuột lớn, chuột bé… Từ ông chuột Cống rung rinh béo tốt, bệ vệ sang trọng, đến anh chuột Nhắt láu lỉnh, tinh ranh và cả anh chuột Chù chậm chạp, lù đù. Khi mọi người đều đã có mặt, ông Cống mới lên giọng dạy rằng: Cái giống mèo quái quỷ kia sở dĩ nó chụp được anh em mình chỉ vì trời phú cho nó cái tài rình mò và khéo bắt lén mà thôi! Tôi đã nghĩ ra cách này tuyệt hay:

– Bây giờ, bà con ta nên mua một cái lục lạc, buộc vào cổ nó. Như thế thì nó đi đến đâu, tiếng nhạc vang lên đến đấy, chúng ta biết đường mà ẩn náu cho kĩ. Đố nó còn làm gì nổi ta nữa! Tôi nói có phải không nào?

Nghe ông Cống nói xong, tưởng tượng ra cái vẻ mặt tiu nghỉu, thất vọng của mèo, cả làng chuột thích thú dẩu mõm, quật đuôi lấy làm bái phục cái mưu kế chí lí ấy và đồng thanh ưng thuận, ông Cống sướng phổng cả mũi! Mấy ngày sau, lục lạc đã kiếm được, làng chuột lại họp để cử người đi đeo nhạc cho mèo.

Trước khi vào cuộc họp, ai nấy hớn hở, lao xao, bảo nhau là sắp thoát ách của lão Miu tai ác rồi. Nhưng đến khi mấy vị trong hội đồng chuột hỏi rằng ai dám đem lục lạc đeo vào cổ mèo thì lạ thay, tất cả im phăng phắc. Chẳng có một cái tai nào nhúc nhích, một cái răng nào nhe ra cả.

Không khí cuộc họp thật là căng thẳng, ngột ngạt. Biết cử ai làm cái việc “đại sự” ấy bây giờ? Khó quá! Bất đắc dĩ, làng chuột đành cắt ông Cống phải đi, vì chính ông ta đã xướng lên cái việc đeo nhạc cơ mà! Ấy mới khốn cho chuột cống! Cống ta trong lòng tuy nao núng, lo sợ nhưng ngoài mặt vẫn làm ra bộ bệ vệ, kẻ cả, nói rằng:

– Tôi đây, chẳng gì nhờ phúc ấm của tổ tiên để lại, cũng được xếp vào bậc ông Cống, ông Nghè, ăn trên ngồi trước trong làng, có lẽ nào làng lại cắt tôi đi làm cái việc tầm thường ấy được? Trong họ ta nào có thiếu chi người tài giỏi. Tôi xin cử anh Nhắt. Anh ấy nhanh nhảu, thông minh, chắc là được việc.

Tưởng là kế hay, nhưng Nhắt vốn tinh ranh, láu lỉnh nên cãi lí rằng:

- Nếu làng cắt tôi đi, tôi cũng xin vâng, chẳng dám chối từ. Tôi tuy bé nhưng ngẫm ra vẫn còn được ở chiếu trên, không đến nỗi nào. ông Cống không đi là phải; nhưng tôi đây không đi, cũng phải. Tôi xin tiến cử với làng anh Chù. Anh ấy tuy chậm chạp nhưng chắc chắn, cẩn thận, làng không lo hỏng việc.

Thật là tội nghiệp! Chù ta vốn thật thà, chất phác, không biết cãi làm sao bèn ụt ịt nói rằng:

– Tôi là đầy tớ của làng, làng cắt tôi đi là phải lắm. Tôi chỉ sợ rằng nếu đến gần mèo mà mèo ăn thịt tôi thì lấy ai thay tôi mà buộc nhạc được nữa? Lấy ai thay tôi mà hầu hạ cho làng?

Chuột Chù chưa dứt lời thì ông Cống đã nhanh miệng bảo:

– Gớm! Mày cứ lo xa! Mèo có vờn là vờn chúng tao với anh Nhắt kia kìa. Chứ chú mày hôi như cú thế thì nó bắt mà thèm vào! Thôi, cứ nhận ngay đi, không lôi thôi gì nữa!

Chuột Chù tức lắm nhưng cũng đành phải nhận. Chú ì ạch vác cái lục lạc ra đi tìm mèo. Được một đoạn đường, chưa thấy mèo đâu, mới nghe thấy tiếng meo meo, Chù đã run lẩy bẩy, bốn chân cứ nhũn cả ra, không dám tiến. Nhưng nghĩ đến lệ làng, chú thở dài, đánh bạo tiến lại gần thì quả nhiên, mèo không thèm vồ chú thật.

Song mèo vẫn ra oai, nhe nanh, giương vuốt, làm cho Chù cắm đầu cắm cổ, vác cái thân ì ạch chạy khốn chạy khổ về báo cho làng hay. Cả làng nháo nhác, hoảng hồn, bỏ chạy tán loạn, chẳng ai để ý đến cái lục lạc nó lăn đi đâu và lăn tự bao giờ không biết.

Thế là tan cái mộng đeo nhạc cho mèo. Rốt cuộc, họ nhà chuột vẫn sợ mèo cho tới bây giờ.

2. Phân tích truyện Đeo nhạc cho mèo

Bài làm:

Ba tiếng hội đồng chuột là tiếng cười châm biếm, chế giễu của dân gian. Truyện ngụ ngôn Đeo nhạc cho mèo cũng là một trong những chuyện hội đồng chuột ấy.

Làng chuột hội họp đông đủ, bàn việc rất hệ trọng. Chiếu trên ngất ngưỡng ông Cống. Chiếu giữa có hai anh Nhắt. Chiếu cuối của anh Chù, dù hôi hám nhưng cũng là tráng đinh.

Chương trình nghị sự do ông Cống trình bày là bàn chuyện đeo nhạc cho Mèo để làng chuột được báo động từ xa mà an tâm làm ăn. Hay quá! Cao kiến quá!”, cả làng chuột reo lên khi ông Cống dứt lời.

Mấy ngày sau, nhạc đã mua về. Làng chuột lại nhóm họp để cử “người” đi đeo nhạc vào cổ Mèo. Ai sẽ được vinh dự lĩnh ấn tiên phong?

Người đầu tiên được cả làng chuột đồng thanh nhất trí giới thiệu là ông Cống. Nhưng ông vểnh râu khước từ cho đó là “việc làm tầm thường” không xứng với danh hiệu cao quý của mình.

Anh Nhắt được cử đi. Anh nhanh nhẹn được cả làng chuột tín nhiệm. Anh bảo là giữa làng chuột thì anh vẫn là người có vai vế “ở chiếu trên”. Việc tẹp nhẹp ấy dành cho bọn “đàn em”…

Cuối cùng Chù được vinh dự nhận công việc vinh quang “đeo nhạc cho Mèo”.

Chù thấp cổ bé họng, chối không được, phải cõng cái nhạc ra đi. Gặp Mèo, Chù đánh bạo đến gần. Mèo liền nhe nanh giương vuốt, gầm gừ. Chù cắm đầu tháo chạy, vứt cái nhạc lại, không biết cái nhạc bon đi đâu! Cả làng chuột vừa thấy Chù chạy về, vô cùng sợ hãi bỏ chạy tán loạn.

Cái hay, cái thú ở truyện ngụ ngôn này là ở ba tình tiết. Một, ông Cống dâng ý kiến đeo nhạc cho Mèo. Hai cả làng chuột đùn đẩy nhau. Ba, Chù phải cõng nhạc đi. Mới gặp Mèo, Chù sợ quá vứt nhạc lại hổn hển chạy về… Cả làng chuột bạt vía kinh hôn, mạnh ai nấy chạy, lo bảo toàn tính mạng của mình.

Đeo nhạc cho Mèo cứ ngỡ là một sáng kiến, nhưng chỉ là một ý đồ viển vông, không thực tế. Trong cuộc sống, mọi kế hoạch, mọi “sáng kiến” phải mang tính khả thi mới có giá trị. Đó là bài học luận lí hàm chứa trong truyện cười – ngụ ngôn Đeo nhạc cho Mèo.

3. Phát biểu cảm nghĩ về truyện Đeo nhạc cho mèo

Bài làm:

Đeo nhạc cho mèo là một truyện ngụ ngôn hài hước, thú vị, chứa đựng ý nghĩa xã hội sâu sắc. Truyện kể về cuộc họp mặt của làng chuột để bàn cách chống mèo.

Chuột Cống có sáng kiến đeo nhạc cho mèo để mèo đi đến đâu, chuột sẽ biết trước mà tránh. Cả họ nhà chuột đồng tình với sáng kiến đó nhưng không ai dám đi đeo nhạc vào cổ mèo. Cuối cùng, chuột vẫn cứ bị mèo ăn thịt và mãi mãi khiếp sợ mèo.

Thông qua truyện, người xưa muốn phản ánh đôi nét hiện thực của cuộc sống đương thời dưới xã hội phong kiến trì trệ và đầy mâu thuẫn giữa giai cấp thống trị với giai cấp bị trị.

Đồng thời đặt ra bài học thiết thực về mối quan hệ giữa lí thuyết với thực hành; giữa nói và làm trong mọi công việc lớn nhỏ của cuộc sống hằng ngày. Nếu lí thuyết không thể biến thành hiện thực thì đó chỉ là thứ lí thuyết suông, làm tốn thời gian tranh cãi, bàn bạc một cách vô ích.

Truyện bắt đầu bằng nỗi sợ hãi truyền kiếp của loài chuột đối với loài mèo: Tự bao giờ đến bao giờ, mèo cứ xơi chuột luôn mãi, nên chuột mới đẻ ra là đã sợ mèo rồi. Họ nhà chuột căm giận mèo lắm. Một hôm, mới hội cả nhau lại làm một làng chuột để chống lại mèo.

Lí do họp làng thật chính đáng: vừa bàn cách chống tổn thất, vừa để con cháu chuột mãi mãi về sau không sợ mèo. Cả xã hội loài chuột có mặt đông đủ trong cuộc họp lạ lùng này: …nào anh Chù, mùi hôi đến nỗi thành câu ca, nào chú Nhắt, có tính nhí nhắt đã nên câu ví; nào ông Cống, rung rinh béo tốt, quan trường lại chấm cho ở trên ông Đồ …

Bút pháp dân gian miêu tả khéo léo, tài tình đã làm nổi bật hình dáng, tính nết của từng loài chuột và nghệ thuật nhân hóa – đặc trưng của ngụ ngôn đã tạo nên bức tranh sinh động về xã hội loài chuột, phảng phất hình bóng xã hội loài người.

Chuột Cống (loại chuột lớn nhất), tự cho mình là thông minh hơn cả đã đưa ra sáng kiến đeo nhạc cho mèo: Cái giống quái kia sở dĩ nó chụp được anh em mình chỉ vì trời phú cho nó cái tài rình mò và khéo bắt lén mà thôi. Bây giờ, bà con ta nên mua một cái nhạc buộc vào cổ nó, để khi nào nó đến, nghe tiếng nhạc, ta biết đường chạy trước, thì nó còn làm gì nổi ta nữa.

Chuột Cống nêu nguyên nhân vì sao mèo hại được chuột, rồi đưa ra cách giải quyết thật nhẹ nhàng và khẳng định chắc chắn là mèo không còn làm gì nổi loài chuột nữa. Lời lẽ của chuột Cống mới nghe qua thấy đúng. Mèo thường rình chuột rất kín đáo và vồ chuột bất ngờ nên chuột không sao tránh kịp.

Bây giờ đeo nhạc (lục lạc) vào cổ mèo thì mèo đi đến đâu, tiếng nhạc sẽ vang lên, báo cho chuột biết trước mà trốn. Ý kiến của chuột Cống hay tới mức xua tan được nỗi sợ hãi bấy lâu và khơi dậy niềm hi vọng thoát khỏi nanh vuốt của mèo, khiến cả làng chuột nghe nói, dẩu mõm, quật đuôi, đều lấy làm phục cái câu chí lí của ông Cống và đồng thanh ưng thuận.

Vậy là sáng kiến của chuột Cống đã được tán đồng. Bước một (lí thuyết) đã xong, cái lục lạc cũng đã kiếm được rồi, hội đồng chuột lại họp để bàn bạc cử người đi đeo nhạc vào cổ mèo (bước hai – thực hành).

Hãy xem không khí vui mừng, náo nhiệt của làng chuột: …con nào con nấy lao xao hớn hở, bảo nhau đã sắp tới ngày thoát được cái ách ông Miu ranh mãnh rồi.

Nực cười thay, lúc hội đồng hỏi ai dám đem nhạc đeo vào cổ mèo, tức là thực hiện cái sáng kiến tuyệt vời ấy thì cả hội đồng im phăng phắc, không một cái tai nào nhúc nhích, một cái răng nào nhe cả. Trái ngược với lúc nghe chuột Cống nói, làng chuột còn nào con nấy dẩu mõm, quật đuôi, lao xao, hớn hở.

Những chi tiết đối lập này có ý nghĩa mỉa mai, châm biếm sâu sắc. Không ai dám nhận công việc vô cùng nguy hiểm đến tính mạng ấy nên làng chuột đành cử ông Cống phải đi, vì chính ông Cống đã xướng lên cái thuyết đeo nhạc vậy. Mọi người cho rằng chuột Cống nói được ắt phải làm được.

Đây là điều bất ngờ với chuột Cống vì nó cho rằng mình chỉ là người đưa ra cách chống mèo thôi, còn thực hiện ắt phải là kẻ khác.

Cho nên nghe vậy, Cống ta trong lòng tuy nao (lo sợ), mà ngoài mặt làm ra bộ bệ vệ kẻ cả, nói rằng: Tôi đây, chẳng gì nhờ tổ ấm cũng được vào bậc ông Cống, ông Nghè, ăn trên ngồi trước trong làng, có đâu làng lại cắt tôi đi làm cái việc tầm thường ấy được! Trong làng ta nào có thiếu chi người! Tôi xin cử anh Nhắt, anh ấy nhanh nhảu chắc làm được việc.

Chuột Cống tinh ranh vin ngay vào chức vị của mình (kẻ trên), nêu ra sự bất xứng giữa chức vị ấy với cái việc tầm thường (đeo nhạc vào cổ mèo) và vội vàng đùn đẩy phần nguy hiểm sang cho kẻ khác (đề cử chuột Nhắt). Đáng cười ở chỗ lúc nêu ra sáng kiến đeo nhạc cho mèo, chuột Cống cho đây là đại sự (việc lớn), đến lúc bị làng cắt phải làm, chuột Cống lại từ chối khéo với lí do đó là việc tầm thường, không xứng với địa vị, chức tước, tài năng của mình.

Chuột Nhắt vốn láu cá. Nó chẳng dại gì nhận phần nguy hiểm nên cãi lí rằng: – Làng cắt tôi đi, tôi cũng xin vâng, không dám chối từ. Nhưng tôi, dù bé vậy, mà cũng còn ở chiếu trên, chưa đến nỗi nào. Ông Cống không đi, phải; tôi đây không đi, cũng phải. Để xin cắt anh Chù, anh ấy tuy chậm, nhưng chắc chắn, làng không lo hỏng việc.

Chuột Nhắt khôn ở chỗ lấy ngay cái lí do của chuột Cống làm lí do của mình (xét địa vị trong làng chuột), khẳng định mình không phải làm vì còn ở chiếu trên, tức là chưa phải hạng cùng đinh. Đồng thời Nhắt nhanh nhảu tiến cử ngay chuột Chù là kẻ bị khinh rẻ nhất trong làng chuột.

Chuột Chù thấp cổ bé miệng, không biết cãi sao đành chấp nhận nhưng cũng không khỏi lo lắng: – Tôi là đầy tớ làng, làng sai tôi đi là phải lắm. Nhưng tôi chỉ sợ, nếu tôi đến gần mèo mà mèo thịt tôi đi, thì rồi lấy ai thay tôi mà buộc nhạc được nữa.

Câu nói thật thà của Chù đã được chuột Cống chớp nhanh chẳng kém gì mèo vồ chuột: – Mèo nó có vờn là vờn chúng tao, vờn cái anh Nhắt kia, chớ chú mày hôi hám như thế, th nó bắt mà thèm vào. Thôi cứ nhận đi ngay đi, không được nói lôi thôi gì nữa. (Quả thật mèo không ăn thịt chuột Chù).

Thế là chuột Chù đành phải vác nhạc đi tìm mèo. Chuyện làng chuột mà y như chuyện hội đồng làng xã ngày xưa. Cuối cùng, kẻ có địa vị thấp kém nhất thường phải làm những công việc vất và và nguy hiểm nhất.

Cảnh chuột Chù vác nhạc đi tìm mèo để đeo vào cổ nó (thực hành cái sáng kiến được cho là chí lí của chuột Cống) được miêu tả thật sinh động và hài hước: Khốn chưa trông thấy mèo, mới nghe thấy tiếng, Chù đã sợ run cả mình, không dám tiến.

Tuy không bị mèo vồ nhưng khi thấy mèo nhe nanh giương vuốt là Chù vội cắm đầu, vác cái thân ì ạch chạy khốn chạy khổ về báo cho làng hay. Thái độ của làng chuột cũng thảm hại chẳng kém, mới nghe Chù báo đã hoảng sợ, bỏ chạy tán loạn, chẳng ai hỏi đến cái nhạc, nó bon đi đâu và bon tự bao giờ không biết. Thành ra từ đó, chuột vốn sợ mèo, vẫn hoàn sợ mèo mãi.

Sáng kiến của hội đồng đưa ra thật hay, thật hấp dẫn nhưng bất ngờ và đáng buồn cười là từ kẻ hiến kế cho đến kẻ bị bắt đi đeo nhạc, từ hạng có địa vị cao đến hạng cùng đinh, không một ai đủ can đảm để thực hiện diệu kế ấy. Kẻ bị bắt buộc phải làm thì ươn hèn, dốt nát, làm sao có thể cáng đáng được công việc lớn lao! Rốt cuộc, chuột vẫn sợ mèo.

Đeo nhạc cho mèo là một truyện ngụ ngôn đặc sắc, có ý nghĩa thâm thúy. Trí tưởng tượng phong phú của dân gian đã xây dựng nên hình ảnh sinh động về xã hội loài chuột nhưng mang đậm nét của xã hội loài người với những hạng người có cá tính khác nhau.

Cái hội đồng chuột trong truyện đâu có khác với cái hội đồng làng xã trong chế độ phong kiến xưa kia, quanh năm bận rộn họp hành, bàn cãi toàn chuyện tưởng như đại sự nhưng cuối cùng thì chẳng làm được việc gì có ích, chỉ tốn phí thời gian, tiền của mà thôi.

Truyện còn ngầm phê phán cách suy nghĩ viển vông và đưa ra bài học thiết thực đối với mỗi người: Trước khi làm gì, ta nên suy xét, cân nhắc cho thật kĩ khả năng thực hiện vấn đề đó, kẻo uổng công vô ích. Truyện còn phê phán những kẻ tham sống sợ chết, chỉ biết nói mà không dám làm, những lúc gặp khó khăn nguy hiểm thì vội vàng trút hết trách nhiệm cho người khác.

Bài trước:

Soạn bài Thầy bói xem voi sgk Ngữ văn 6 tập 1

Bài tiếp theo:

Soạn bài Danh từ (tiếp theo) sgk Ngữ văn 6 tập 1

Xem thêm:

Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Đeo nhạc cho mèo sgk Ngữ văn 6 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“