Ngữ văn lớp 8

Soạn bài Hoạt động ngữ văn: Làm thơ bảy chữ sgk Ngữ văn 8 tập 1

Hướng dẫn Soạn Bài 17 sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập một. Nội dung bài Soạn bài Hoạt động ngữ văn: Làm thơ bảy chữ sgk Ngữ văn 8 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, cảm thụ, phân tích, thuyết minh,… đầy đủ các bài văn mẫu lớp 8 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn 8.

I – CHUẨN BỊ Ở NHÀ

1. Câu 1 trang 164 sgk Ngữ văn 8 tập 1

Khái niệm và phạm vi luyện tập

Thơ bảy chữ là hình thức thơ lấy câu thơ bảy chữ (tiếng) làm đơn vị nhịp điệu, bao gồm thơ bảy chữ cổ thể, thơ Đường luật tám câu bảy chữ và bốn câu bảy chữ (tứ tuyệt), thơ hiện đại nhiều khổ với câu thơ bảy chữ,… Phạm vi luyện tập ở đây là thơ bốn câu bảy chữ (tứ tuyệt hay một khổ bốn câu làm theo đúng luật thơ Đường trong các thể thơ khác), giới hạn ở cách ngắt nhịp, gieo đúng vần, đúng luật bằng trắc giữa các câu.

Trả lời:

– Khái niệm: Thơ bảy chữ là thể thơ có 7 tiếng trong một câu.

– Phạm vi luyện tập: Thơ bốn câu bảy chữ.

2. Câu 2 trang 164 sgk Ngữ văn 8 tập 1

Xem lại bài thuyết minh thể thơ đã học (bài 15).

Trả lời:

Nhịp trong thơ thường là 4/3 hoặc 2/2/3

3. Câu 3 trang 165 sgk Ngữ văn 8 tập 1

Đọc kĩ các bài và khổ thơ sau, nhận xét về số câu, số chữ, cách ngắt nhịp, gieo vần và phần nào luật bằng trắc trong câu. Về bố cục, nhìn chung trong một bài thơ bốn câu bảy chữ hoàn chỉnh, hai câu đầu thường tả sự vật, sự việc, câu thứ ba chuyển mạch, câu thứ tư biểu thị tư tưởng. Một khổ thơ bốn câu bảy chữ trong bài thơ nhiều khổ thì không nhất thiết theo bố cục trên.

a) BÁNH TRÔI NƯỚC

Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

(Hồ Xuân Hương)

b) Đi, bạn ơi, đi! Sống đủ đầy,
Sống trào sinh lực, bốc men say
Sống tung sóng gió thanh cao mới
Sống mạnh, dù trong một phút giây.

(Tố Hữu, Đi)

c) Bà tôi ở một túp lều tre,
Có một hàng cau chạy trước hè.
Một mảnh vườn bên rào giậu nứa,
Xuân về hoa cải nở vàng hoe.

(Anh thơ, Tết quê bà)

Trả lời:

– Số câu, số chữ: 4 câu, mỗi câu 7 chữ.

– Cách ngắt nhịp: 4 /3 (phổ biến).

– Gieo vần: vần chân ở cuối các câu 1, 2, 4.

– Luật bằng trắc: Khởi đầu tiếng thứ hai của câu 1 là vần bằng.

4. Câu 4 trang 165 sgk Ngữ văn 8 tập 1

Sưu tầm một số bài thơ bảy chữ, chép vào vở bài tập.

Trả lời:

– Cảnh khuya (Hồ Chí Minh).

– Rằm tháng giêng (Hồ Chí Minh).

– Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến).

– Muốn làm thằng Cuội (Tản Đà).

– Qua đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan).

5. Câu 5 trang 165 sgk Ngữ văn 8 tập 1

Tập làm một bài thơ bốn câu bảy chữ, đề tài tự chọn. Lưu ý không được chép bài có sẵn của người khác.

Trả lời:

1. Trời, đất trong đêm đẹp lạ lùng,
Ngân hà một dải giữa không trung,
Ngàn sao chiếu sáng trong đêm vắng
Đêm lạnh mênh mông chẳng tận cùng.

2. Xù xì gốc mục phủ rêu phong
Khúc khuỷu cành trơ, lá sạch không
Xuân đến mang theo nguồn sống lạ
Cành khô tháng chạp lại đơm bông.

3. Việc nước, việc nhà, tỷ thứ lo
Mẹ vẫn vui cười, chằng đắn đo
Nửa đêm vẫn thức canh em ngủ
Chắn gió, quạt tay sợ nó ho.

4. Năm ngoái, năm nay chẳng khác gì,
Vẫn đường muôn dặm một mình đi,
Đời người được mấy mươi năm ngoái?
Vẫn trắng đôi tay chẳng có gì.

II – HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP

1. Câu 1 trang 165 sgk Ngữ văn 8 tập 1

 Nhận diện luật thơ

a) Hãy đọc, gạch nhịp và chỉ ra các tiếng gieo vần cũng như mối quan hệ bằng trắc của hai câu thơ kề nhau trong bài thơ.

CHIỀU

Chiều hôm thằng bé cưỡi trâu về,
Nó ngẩng đầu lên hớn hở nghe.
Tiếng sáo diều cao vòi vọi rót,
Vòm trời trong vắt ánh pha lê.

(Đoàn Văn Cừ)

b) Bài thơ sau của Đoàn Văn Cừ đã bị chép sai. Hãy chỉ ra chỗ sai, nói lí do và thử tìm cách sửa lại cho đúng.

TỐI

Trong túp lều tranh cánh liếp che,
Ngọn đèn mở, tỏa ánh xanh xanh,
Tiếng chày nhịp một trong đêm vắng,
Như bước thời gian đêm quãng khuya.

Trả lời:

a) Nhịp của cả bốn câu trong bài thơ là: 4/3.

Chiều hôm thằng bé / cưỡi trâu về,

Nó ngẩng đầu lên / hớn hở nghe.

Tiếng sáo diều cao / vòi vọi rót,

Vòm trời trong vắt / ánh pha lê.

– Luật bằng trắc:

+ Đối ở chữ thứ 2, 4, 6 của cặp câu 1-2, 3-4.

+ Niêm ở chữ thứ 2, 4, 6 của cặp câu 2-3.

b) Bài thơ bị chép sai ở hai chỗ của câu thứ hai: Sau “Ngọn đèn mờ” không có dấu phẩy. Dấu phẩy ở vị trí này khiến cho nhịp đọc bị sai (nhịp 4/3 chứ không phải 3/4).

Tiếng “xanh” bị chép sai (bản gốc là tiếng “lè”) nên vần “anh” trong tiếng này không hợp với vần “e” trong tiếng “che” ở trên.

Sửa lại: bỏ dấu phẩy, thay “xanh” bằng “lè”.

Trong túp lều tranh cánh liếp che
Ngọn đèn mờ, tỏa ánh sáng xanh lè
Tiếng chày nhịp một trong đêm vắng
Như bước thời gian đếm quãng khuya.

2. Câu 2 trang 166 sgk Ngữ văn 8 tập 1

a) Hãy làm tiếp hai câu cuối theo ý mình trong bài thơ của Tú Xương mà người biên soạn đã dấu đi.

Tôi thấy người ta có bảo rằng:
Bảo rằng thằng Cuội ở cung trăng!
………………
………………

b) Làm tiếp bài thơ dang dở dưới đây cho trọn vẹn theo ý của mình.

Vui sao ngày đã chuyển sang hè,
Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve.
………………
………………

c) Một số học sinh đọc bài thơ bốn câu bảy chữ đã làm ở nhà để cả lớp phê bình.

Trả lời:

a) Làm tiếp 2 câu thơ theo ý mình

Tôi thấy người ta có bảo rằng:
Bảo rằng thằng cuội ở cung trăng!
Đáng cho cái tội quân lừa dối,
Giá khắc mà ta vẫn gọi thằng.

Hoặc:

Tôi thấy người ta có bảo rằng:
Bảo rằng thằng Cuội ở cung trăng!
Một mình gốc đa trông với ngóng
Hướng xuống dương gian vẫn khóc thầm.

b) Làm tiếp bài thơ:

Vui sao ngày đã chuyển sang hè,
Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve
Bằng lăng tím thắm tay mùa hạ
Chuyến xe nào ngóng đợi hàng me.

Hoặc:

Vui sao ngày đã chuyển hè,
Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve
Phấp phới trong lòng bao tiếng gọi,
Thoảng hương lúa chín gió đồng quê.

Hoặc:

Vui sao ngày đã chuyển sang hè,
Phượng đỏ sân trường rộn tiếng ve
Nét mực tím giấu bàn tay mùa hạ
Lướt ngang trời bầy chim sẻ vừa qua

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Hoạt động ngữ văn: Làm thơ bảy chữ sgk Ngữ văn 8 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“