Ngữ văn lớp 10

Soạn bài Lập dàn ý bài văn tự sự sgk Ngữ văn 10 tập 1

Nội dung bài Soạn bài Lập dàn ý bài văn tự sự sgk Ngữ văn 10 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, phân tích, cảm nhận, thuyết minh, nghị luận,… đầy đủ các bài văn lớp 10 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn và ôn thi THPT Quốc gia.

I – HÌNH THÀNH Ý TƯỞNG, DỰ KIẾN CỐT TRUYỆN

Đọc phần trích sau và trả lời câu hỏi.

[…] Tôi sẽ viết chuyện cuộc khởi nghĩa của anh Đề(1), cuộc đời, số phận anh Đề. Tôi có ngay cảm giác phải tìm một cái tên khác cho anh Đề. Tên Đề có “Kinh” quá, người kinh quá. Tnú, tôi gọi anh bằng cái tên ấy. Nó “không khí” hơn nhiều […].

Tôi chưa hình dung câu chuyện, cốt truyện sẽ biễn biến cụ thể ra sao, nhưng đã thấy rõ, cái truyện ngắn này sẽ bắt đầu bằng một khu rừng xà nu – mà tôi sẽ ra sức tả một cách hết sức tạo hình […] và truyện sẽ kết thúc bằng một cánh rừng xà nu, như một vĩ thanh cứ xa mờ dần và bất tận, nghĩa là “bố cục” đã thấy được rồi… Sau đấy mọi sự bỗng trở nên rõ ràng, dễ dàng đến kì lạ. Chị “Dít” đến – như là tất yếu vậy […]. Nhưng tôi muốn Dít sẽ là mối tình sau của Tnú, một mối tình sẽ lờ mờ mà chắc chắn hiện lên ở cuối truyện. Vậy thì phải có Mai, chị của Dít […]. Và cái gì để dẫn đến cuộc bùng dậy ghê gớm như vậy của Tnú (diệt sạch cả một tiểu đội giặc gần như bằng tay không, những năm tháng chưa hề có tiếng súng cách mạng ấy)? Tất cả có một nỗi đau riêng bức bách dữ dội, bật ra từ nỗi đau chung của xóm làng, dân tộc: đứa con bị đánh chết tàn bạo, Mai gục xuống, ngya trước mắt Tnú. Chi tiết ấy đến một cách tất yếu.

Và ông cụ Mết của tôi cũng tất yếu phải đến. Ông là cội nguồn, là Tây Nguyên của thời “Đất nước đứng lên” trường tồn đến ngày nay […].

Có lẽ cũng từ đó mà có thằng bé Heng. Nó sẽ còn đi tới đâu, chưa ai lường được…

Tất cả trở nên dễ dàng đến ngạc nhiên đối với tôi. Tôi hình dung ra, thấy hiển hiện tất cả. Các chi tiết tự nó đến: các cụ bà già lụm cụm bò từ trên thang nhà sàn xuống, các cô gái lấy nước ở vòi nước đầu làng […], cả tiếng nước lanh tanh trong đêm khuya […], cả mười ngọn lửa xà nu cháy rần rật trên mười đầu ngón tay của Tnú […]. Tất cả, tôi không “bịa” thêm gì cả, tô thấy rõ hết, mặc dầu tất cả đây hoàn toàn là một câu chuyện bịa. Mà như thật. Với tôi nó hoàn toàn có thật. Cách sắp xếp các lớp thời gian trong truyện, xen kẽ, đan quyện, những mạch nối…cũng đến dễ dàng và tự nhiên, như tất nó phải vậy.

“Rừng xà nu” là truyện của một đời, và được kể trong một đêm. Đó là cái đêm dài như cả một đời…

(Nguyên Ngọc, Về truyện ngắn “Rừng xà nu”, trong Nhà văn nói về tác phẩm, Hà Minh Đức biên soạn, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2000)

1. Câu 1 trang 45 Ngữ văn 10 tập 1

Trong phần trích trên, nhà văn Nguyên Ngọc nói về việc gì?

Trả lời:

Trong phần trích, nhà văn Nguyên Ngọc nói về quá trình hình thành ý tưởng cốt truyện cho truyện ngắn Rừng xà nu (hình thành ý tưởng từ sự việc có thật – đặt tên nhân vật – dự kiến cốt truyện – thêm các nhân vật hư cấu – xây dựng tình huống…).

2. Câu 2 trang 45 Ngữ văn 10 tập 1

Qua lời kể của nhà văn, anh (chị) học tập được gì trong quá trình hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện để chuẩn bị lập dàn ý cho bài văn tự sự?

Trả lời:

Qua lời kể của Nguyên Ngọc, ta có thể học tập kinh nghiệm: để viết một văn bản tự sự cần hình thành ý tưởng và dự kiến cốt truyện, xây dựng nhân vật và thiết lập mối quan hệ giữa các nhân vật, xây dựng tình huống và các chi tiết quan trọng, sắp xếp những gì đã dự kiến vào bố cục của văn bản.

II – LẬP DÀN Ý

1. Câu 1 trang 45 Ngữ văn 10 tập 1

Suy ngẫm về kết thúc truyện ngắn Tắt đèn của Ngô Tất Tố (Trời tối đen như mực và như cái tiền đồ của chị), nhà văn Nguyễn Tuân viết: “Tôi ngờ câu kết này cũng mới là cái chấm hết một thiên của truyện dài. Với một cái tiền thân ngay thẳng, lành manh như vậy, tôi nghĩ rằng chị Dậu thế tất phải có một hậu thân trong các đoàn thể cách mạng; và tôi nhớ như đã có lần nào, tôi đã gặp chị Dậu ở một đám đông phá kho thóc Nhật, ở một cuộc cướp chính quyền huyện kì Tổng khởi nghĩa; và nếu không thì, chí ít, tôi cũng đã gặp chị vào những ngày địch hậu o ép, chị tải thương hoặc đậy nắp hầm bem(1) cho cán bộ cơ sở.”.

Theo suy ngẫm của nhà văn Nguyễn Tuân, có thể kể về “hậu thân” của chị Dậu bằng những câu chuyện sau:

(1) Sau cái đêm ấy, chị Dậu gặp một cán bộ cách mạng và được giác ngộ. Trong cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, chị Dậu dẫn đầu đoàn nông dân lên cướp chính quyền huyện, phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo.

(2) Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp nổ ra. Tuy sống trong vùng địch hậu, chị Dậu vẫn bí mật nuôi giấu cán bộ, nhiều lần đậy nắp hầm bem cho cán bộ…

Anh (chị) hãy lập dàn ý cho bài văn kể về một trong hai câu chuyện trên.

Gợi ý:

– Chọn nhan đề cho bài viết.

– Lập dàn ý theo bố cục ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.

Trả lời:

– Nhan đề:

+ Chị Dậu phá kho thóc Nhật

+ Chị Dậu nuôi giấu cán bộ

– Dàn ý

Mở bài: Chị Dậu vụt chạy ra đêm tối, tìm đường về làng.

Thân bài:

+ Chưa chạy được bao xa, chị Dậu bị chủ nhà cho người đuổi đánh vì lão già vu oan cho chị trộm cắp rồi bỏ trốn.

+ Hai cán bộ cách mạng cứu chị và đưa về chăm sóc, họ hỏi han gia cảnh và khuyên chị nghỉ ngơi thêm vài ngày rồi hãy về làng. Trong thời gian đó, họ giảng giải cho chị về lí tưởng cách mạng và khuyến khích chị tham gia nhưng chị chỉ im lặng vì sợ.

+ Chị Dậu sốt ruột tìm về nhà ngay mới hay tin anh Dậu lại bị bắt đi, thằng Dần và cái Tỉu nương nhờ bên nhà bà hàng xóm đã mấy hôm.

+ Chị đi tìm chồng nhưng không cứu được anh về lại bị đánh một trận đòn đau.

+ Chị nghĩ lại về hai người cán bộ từng giúp mình và đi tìm họ, xin họ giúp cứu chồng.

+ Hai cán bộ cách mạng tìm cách cứu được anh Dậu và truyền bá tư tưởng cách mạng cho cả hai vợ chồng.

+ Chị Dậu thấm nhuần lí tưởng cách mạng và vận động những người xung quanh. Khi tổng khởi nghĩa diễn ra, chị dẫn đầu đoàn người phá kho thóc Nhật.

Kết bài: chị Dậu và xóm làng mừng ngày tổng khởi nghĩa, chị Dậu đón cái Tý trở về.

2. Câu 2 trang 46 Ngữ văn 10 tập 1

Anh (chị) hãy trình bày cách lập dàn ý bài văn tự sự.

Gợi ý:

– Dự kiến ý tưởng về các nhân vật và diễn biến câu chuyện.

– Dàn ý gồm những phần nào? Nội dung mỗi phần ra sao?

Trả lời:

– Dự kiến ý tưởng về các nhân vật và diễn biến câu chuyện.

– Dàn ý bao gồm:

+ MB: Giới thiệu câu chuyện (hoàn cảnh, thời gian, không gian, nhân vật…).

+ TB: Những sự việc, chi tiết chính theo diễn biến câu chuyện.

+ KB: kết thúc câu chuyện (cảm nghĩ của nhân vật hoặc một chi tiết đặc sắc).

III – LUYỆN TẬP

1. Câu 1 trang 46 Ngữ văn 10 tập 1

V. Lê – nin nói: “Tôi không sợ khó, không sợ khổ, tôi chỉ sợ những phút yếu mềm của lòng tôi. Đối với tôi chiến thắng bản thân là chiến thắng vẻ vang nhất.”. Từ những kỉ niệm của tuổi học trò, anh (chị) hãy lập dàn ý cho bài văn viết về câu chuyện: Một học sinh tốt phạm phải một số sai lầm trong “những phút yếu mềm” nhưng đã kịp thời tỉnh ngộ, “chiến thắng bản thân…”, vươn lên trong cuộc sống, trong học tập.

Trả lời:

Mở bài: A vốn là một học sinh giỏi, ngoan hiền trong lớp nhưng cả tuần nay A không tập trung học tập và hay cáu gắt vì lo nghĩ chuyện mẹ mắc bệnh hiểm nghèo.

Thân bài:

– A buồn lo vì gia đình nghèo khó không có đủ tiền đưa mẹ đi bệnh viện lớn để chữa bệnh.

– Giờ thể dục, các bạn đều ra sân tập, A ở lại trong lớp. A chợt nhớ ra lớp trưởng vừa thu tiền đi liên hoan cuối năm học của cả lớp. Nghĩ đến mẹ, A nảy sinh ý nghĩ trộm tiền.

– A lấy trộm tiền trong cặp lớp trưởng và giấu ra nhà vệ sinh, khi ra về A đem về nhà mà lớp trưởng vẫn không hay biết vì không kiểm tra lại ví tiền trong cặp.

– Hôm sau, cả lớp biết tin lớp trưởng làm mất tiền, nhiều bạn ác ý còn đổ cho lớp trưởng cố ý biển thủ để lấy tiền ăn chơi. A vô cùng sợ hãi, ân hận và cảm thấy tội lỗi với lớp trưởng.

– A đến nhà thầy chủ nhiệm kể lại sự việc và xin thầy giúp đỡ. Thầy giúp A giải quyết sự việc, A nhận lỗi trước lớp và nói rõ lí do. Cả lớp không trách A còn tìm cách đăng tin lên mạng xã hội kêu gọi mọi người cứu lấy mẹ A.

Kết bài: A vừa ân hận vừa cảm kích và càng nỗ lực hơn trong học tập và cuộc sống.

2. Câu 2 trang 46 Ngữ văn 10 tập 1

Lập dàn ý cho bài văn viết về một câu chuyện xảy ra trong cuộc sống mà anh (chị) được trực tiếp chứng kiến (đội thanh niên tình nguyện tham gia công tác giữ trật tự an toàn giao thông; đôi bạn giúp nhau vượt khó, học giỏi; bác trưởng thôn chăm lo đời sống các gia đình thương binh, liệt sĩ,…).

Trả lời:

Mở bài: Giới thiệu về đôi bạn muốn kể.

Thân bài:

+ Hoàn cảnh của đôi bạn.

+ Những việc làm, hành động tốt đẹp mà đôi bạn giúp đỡ nhau.

+ Kết quả của những việc làm, hành động đó.

Kết bài: Cảm nghĩ về câu chuyện xúc động của đôi bạn.

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Lập dàn ý bài văn tự sự sgk Ngữ văn 10 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các em làm bài Ngữ văn thật tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“