Ngữ văn lớp 6

Hướng dẫn Soạn bài Sọ Dừa sgk Ngữ văn 6 tập 1

Hướng dẫn Soạn Bài 5 sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập một. Nội dung bài Soạn bài Sọ Dừa sgk Ngữ văn 6 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, tự sự, cảm thụ, phân tích, thuyết minh… đầy đủ các bài văn mẫu lớp 6 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn lớp 6.

Văn bản

Soạn bài Sọ Dừa sgk Ngữ văn 6 tập 1
Soạn bài Sọ Dừa sgk Ngữ văn 6 tập 1

1. Thể loại

Truyện cổ tích Việt Nam:

– Là một loại truyện dân gian, thường có yếu tố hoang đường

– Thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân về chiến thắng cái ác.

– Nhân vật truyện cổ tích thường là nhân vật có cuộc đời bất hạnh (Mồ côi, đi ở, hình dạng xấu xí….) ; nhân vật dũng sĩ và nhân vật có tài năng kỳ lạ.

Phân loại truyện cổ tích: Có 3 loại:

– Cổ tích về loài vật → nhân vật chính là các con vật

– Truyện cổ tích thần kỳ → có nhiều yếu tố tưởng tượng thần kì.

– Truyện cổ tích sinh hoạt.

2. Bố cục

– Phần 1: (Từ đầu … đặt tên cho nó là Sọ Dừa) : Sự ra đời của Sọ Dừa.

– Phần 2: (tiếp … phòng khi dùng đến) : Sọ Dừa cưới cô út, trở về hình dáng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

– Phần 3: (còn lại) : Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ vợ chồng.

3. Tóm tắt

Có đôi vợ chồng nghèo phải đi ở cho nhà phú ông và hiếm muộn con cái. Một lần bà vợ uống nước trong cái vỏ dừa, về nhà có mang, sinh ra một đứa bé kì dị, không chân không tay, tròn như quả dừa. Toan vứt đi thì đứa bé cầu xin nên bà vợ không nỡ mà giữ đứa bé lại, đặt tên Sọ Dừa.

Lớn lên, Sọ Dừa thay mẹ chăn bò. Ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị kênh kiệu, chỉ có cô út đối đãi tử tế với Sọ Dừa.

Một ngày, cô út phát hiện vẻ đẹp con người Sọ Dừa, đem lòng thương yêu. Sọ Dừa nhờ mẹ hỏi cưới. Dù bị thách cưới cao, Sọ Dừa vẫn đáp ứng đầy đủ. Sọ Dừa trở về hình dáng một chàng trai tuấn tú đến đón cô út về làm vợ khiến hai cô lớn nhà phú ông vô cùng ghen tức.

Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên được vua cử đi sứ. Trước khi đi, chàng đưa vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà đề phòng tai họa. Sọ Dừa đi vắng, hai người chị hãm hại cô út, đẩy cô xuống biển nhằm cướp chồng em. Nhờ những đồ vật chồng đưa, cô út thoát chết, được chồng cứu trên đường đi sứ. Hai vợ chồng đoàn tụ. Hai cô chị xấu hổ bỏ nhà đi biệt xứ.

4. Nghệ thuật

– Sử dụng các chi tết nghệ thuật đối lập.

– Xây dựng hình tượng nhân vật mang ý nghĩa tượng trưng.

– Kết thúc tác phẩm có hậu thể hiện quan niệm, triết lí dân gian về quy luật của cuộc đời.

Dưới đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Sọ Dừa sgk Ngữ văn 6 tập 1. Các bạn cùng tham khảo nhé!

Đọc – Hiểu văn bản

Giaibaisgk.com giới thiệu với các bạn đầy đủ phương pháp, lời hướng dẫn, câu trả lời các câu hỏi có trong phần Đọc – Hiểu văn bản của Bài 5 trong sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập một cho các bạn tham khảo. Nội dung chi tiết câu trả lời từng câu hỏi các bạn xem dưới đây:

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Sọ Dừa ra đời có gì khác thường? Kể về sự ra đời của của Sọ Dừa, nhân dân ta muốn gửi gắm sự quan tâm đến những số phận như thế nào trong xã hội xưa?

Trả lời:

– Sọ Dừa được thụ thai và ra đời sau khi người mẹ uống cạn nước mưa trong một chiếc sọ dừa. Hình dạng khác thường, dị dạng gắn liền với tên nhân vật, hàng ngày chỉ “lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì”.

– Sọ Dừa thuộc kiểu nhân vật mang lốt xấu xí giống một số nhân vật cũng có hình dáng xấu như vậy như: Lấy vợ cóc, chàng Bầu, nàng út ông Tre… Qua đó nhân dân ta muốn thể hiện sự quan tâm, thương cảm đến những số phận thấp hèn, đau khổ, chịu nhiều thua thiệt.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Sự tài giỏi của Sọ Dừa thể hiện qua những chỉ tiết nào? Em có nhận xét gì vể quan hệ giữa hình dạng bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật?

Trả lời:

– Sọ Dừa có nhiều khả năng: Chăn bò giỏi, tài thổi sáo, tự tin vào bản thân mình (Tin chắc lấy được nàng út.), lo đủ sính lễ để lấy vợ, thông minh, học giỏi, đỗ trạng nguyên, dự đoán trước sự việc. Các phẩm chất tương ứng: Chăm làm, thương mẹ, tâm hồn yêu đời, tự tin vào hạnh phúc, sáng tạo ra vật chất, trí tuệ sáng suốt, tình cảm thủy chung.

– Sự đối lập giữa bề ngoài dị dạng và vẻ đẹp tài năng, phẩm chất cao quý thể hiện ước mơ của nhân dân về sự đổi đời (bù đắp) và đề cao, khẳng định giá trị chân chính của con người. Đó là giá trị tinh thần bên trong. Và khi đánh giá con người không chỉ nhìn ở góc độ bên ngoài mà phải nhìn ở phẩm chất bên trong mới thấy được vẻ đẹp thực sự.

3. Trả lời câu hỏi 3 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tại sao cô út lại yêu và đồng ý lấy Sọ Dừa? Em có nhận xét gì về nhân vật cô út?

Trả lời:

– Cô út bằng lòng lấy Sọ Dừa vì tính tình hiền lành, tử tế, không phân biệt, xét đoán qua vẻ bề ngoài; cô nhận ra vẻ đẹp bên trong Sọ Dừa, tình yêu chân thành.

– Nhân vật cô út: hiền lành, tử tế, thông minh, biết xử trí kịp thời để thoát nạn, là người đầy tình thương.

4. Trả lời câu hỏi 4 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Trong truyện, Sọ Dừa có hình dạng xấu xí nhưng cuối cùng đã được trút bỏ lốt, cùng cô út hưởng hạnh phúc, còn hai cô chị thì phải bỏ nhà trốn đi. Qua kết cục này, em thấy người lao động mơ ước điều gì?

Trả lời:

– Mơ ước đổi đời: Sọ Dừa từ thân phận thấp kém, xấu xí trở thành trạng nguyên tuấn tú, hạnh phúc.

– Mơ ước về sự công bằng: cái thiện chiến thắng cái ác.

5. Trả lời câu hỏi 5 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Hãy nêu ý nghĩa chính của truyện Sọ Dừa.

Trả lời:

–  Đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong của con người. Đề cao lòng nhân ái với người bất hạnh. Khẳng định giá trị đích thực của con người là các phẩm chất tinh thần bên trong.

–  Sức mạnh của tinh thần lạc quan không có gi ngăn nổi của người lao động.

–  Ước mơ chân chính về sự công bằng xã hội.

Luyện tập

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Trong truyện cổ tích Việt Nam và nước ngoài có nhiều truyện kể về các nhân vật giống Sọ Dừa (người ban đầu mang hình dạng xấu xí, có nhiều tài năng, cuối cùng trút bỏ lốt thành người đẹp và được hưởng hạnh phúc). Em hãy đọc phần Đọc thêm và tìm đọc một số truyện giống truyện Sọ Dừa để biết rõ hơn điều này.

Trả lời:

Một số truyện giống Sọ Dừa: Chàng Ếch, Chàng Rùa, Lấy chồng Dê, Nàng tiên khỉ, …

2. Câu 2 trang 54 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Kể diễn cảm truyện Sọ Dừa.

Khi kể chú ý:

– Giọng van nài của nhân vật Sọ Dừa khi nói với mẹ.

– Giọng than phiền của người mẹ.

– Giọng thuyết phục của Sọ Dừa.

– Giọng mỉa mai, khinh miệt của phú ông.

Các bài văn hay

1. Phân tích truyện cổ tích Sọ Dừa

Bài làm:

Trong kho tàng truyện dân gian Việt Nam, truyện cổ tích là thể loại được yêu thích nhất. Các câu chuyện xoay quanh cuộc sống, số phận của những nhân vật nghèo khổ, bất hạnh, mồ côi,.. nhưng tốt bụng, hiền lành, cuối cùng họ đều được đền đáp bằng cuộc sống hạnh phúc. Sọ Dừa cũng là một câu chuyện cổ tích như vậy.

Sọ Dừa là kiểu nhân vật đội lốt, đây không phải kiểu nhân vật hiếm có trong văn học Việt Nam và thế giới. Chúng ta có thể kể đến hàng loạt các truyện như: chàng Cóc; chàng Ếch, … Những nhân vật đội lốt thường có vẻ bề ngoài xấu xí, đôi khi làm người ta khiếp sợ nhưng bên trong lại là một người thông minh, có tâm hồn, tấm lòng nhân hậu, bao dung, ấm áp.

Sọ Dừa là sự kết hợp giữa cái bình thường và khác thường. Nhân vật có nguồn gốc xuất thân từ một gia đình “có hai vợ chồng nghèo” nhưng cách Sọ Dừa được sinh ra lại rất khác thường. Mẹ của chàng vào rừng kiếm củi vì khát nước mà uống nước trong chiếc sọ dừa, sau đó bà mang thai và không lâu sau sinh ra Sọ Dừa.

Sự mang thai đã kì lạ, đến cả hình dạng của Sọ Dừa cũng kì lạ không kém, không chân không tay, nhân vật chỉ như chiếc Sọ Dừa tròn lông lốc, khiến ai nhìn thấy cũng phải sợ hãi. Sự khác thường của nhân vật cũng như báo trước những điều phi thường của nhân vật.

Dù có vẻ bề ngoài xấu xí, dị hình nhưng ẩn bên trong đó là một người tuấn tú, tài giỏi. Sọ Dừa đã trải qua hàng loạt thử thách để bộc lộ tài năng, phẩm chất của mình. Chàng tài giỏi trong công việc chăn bò, ngày nắng cũng như ngày mưa, chàng chăm chỉ làm việc, con nào con nấy cũng no căng bụng.

Việc đó đã đập tan sự nghi ngờ của mẹ, của phú ông khi luôn cho rằng Sọ Dừa là người vô tích sự. Đến với thử thách thứ hai, Sọ Dừa xin cưới con gái nhà phú ông. Đến ngày kết hôn ai cũng ngỡ ngàng, mọi đồ sính lễ đều được chuẩn bị đầy đủ và Sọ Dừa lột xác trở thành một chàng trai tuấn tú. Chàng còn là một người thông minh, sáng dạ, Sọ Dừa miệt mài đèn sách chuẩn bị cho kì thi và đã đỗ đầu làm trạng nguyên.

Xây dựng nhân vật có sự đối lập giữa hình thức bên ngoài với vẻ đẹp bên trong tác giả dân gian đã lên tiếng khẳng định vẻ đẹp bên trong mới là điều quan trong nhất. Phản ánh đúng quan điểm của nhân dân ta “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” . Đồng thời cũng khẳng định vẻ đẹp, giá trị chân chính của con người không phải ở vẻ ngoài hào nhoáng mà là vẻ đẹp phẩm chất bên trong.

Bên cạnh nhân vật Sọ Dừa, ta cũng không thể không nhắc đến nàng út xinh đẹp, dịu hiền. Nhà phú ông có ba chị em, hai cô chị kiêu kì, ác nghiệt thường có những lời lẽ cay nghiệt, hắt hủi Sọ Dừa. Ngược lại cô út lại hiền lành, tốt bụng, thường mang cơm cho Sọ Dừa, đối xử tử tế với chàng ngay cả khi chưa biết đó là một người tuấn tú, tài giỏi.

Khi phát hiện Sọ Dừa là chàng trai khôi ngô cô càng đem lòng quý mến hơn. Chỉ có nàng út hiền lành, tốt bụng mới có thể phát hiện ra vẻ đẹp phẩm chất bên trong của một con người có dáng vẻ kì dị, xấu xí là Sọ Dừa. Đồng thời nhờ có nàng út mà phẩm chất, tài năng của Sọ Dừa mới có điều kiện bộc lộ và phát huy.

Hai con người đẹp đẽ cả về nhân cách và hình thức thật xứng đôi vừa lứa với nhau. Họ đã có một kết thúc viên mãn, chung sống hạnh phúc bên nhau trọn đời. Kết thúc có hậu là một kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích phản ánh những mơ ước, khát vọng của nhân dân ta: mơ ước đổi đời, khát vọng công lí, công bằng trong xã hội.

Sọ Dừa đỗ trạng nguyên, làm quan, sống bên người vợ thảo hiền, xinh đẹp. Còn những kẻ xấu, kẻ ác như hai người chị thì phải bỏ đi biệt xứ, bị loại ra khỏi cộng đồng. Công lí được thực hiện theo đúng quan điểm của nhân dân: “Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác”.

Bên cạnh giá trị về nội dung, nghệ thuật đặc sắc cũng là một điểm nhấn của truyện cổ tích này. Sọ Dừa xây dựng các chi tiết đối lập, rõ nét nhất là ở nhân vật Sọ Dừa, ngoại hình xấu xí nhưng có phẩm chất tốt đẹp. Các tình huống bất ngờ, hợp lí tạo hứng thú cho người đọc.

Sử dụng các yếu tố li kì, huyền bí, thần kì trong xây dựng và tạo hình nhân vật (hình dạng Sọ Dừa, con dao khoét bụng cá, quả trứng nở ra gà,…) đã giúp tình huống truyện diễn ra một cách tự nhiên, phát triển một cách hợp lí.

Bằng những chi tiết thú vị, luôn đầy hấp dẫn, bất ngờ, cùng với cái kết có hậu, các tác giả dân gian đã nên lên chân lí muốn đời của dân tộc “Ở hiền gặp lành, ác giả ác báo”. Đồng thời tác phẩm còn ca ngợi lòng nhân ái đối với những người chịu nhiều thiệt thòi, bất hạnh trong xã hội. Khẳng định phẩm chất bên trong là cái đáng quý, đáng đề cao hơn vẻ bề ngoài.

2. Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi đọc truyện Sọ Dừa

Bài làm:

Sọ Dừa là truyện cổ về người mang lốt vật, được truyền tụng lâu đời trong dân gian. Truyện thể hiện ước mơ đổi đời, mong muốn những điều tốt đẹp, hạnh phúc sẽ đến với người hiền lành, lương thiện và khát vọng công lí của người xưa. Truyện còn đặt ra bài học về cách đánh giá con người : Đừng nhìn hình thức bên ngoài mà vội nhận xét bản chất bên trong. Bài học ấy được gửi gắm qua hình ảnh chàng Sọ Dừa dị dạng mà tài đức vẹn toàn.

Sự ra đời của Sọ Dừa có nhiều nét khác thường. Bà mẹ đi rừng khát nước, uống nước trong một cái sọ dừa rồi có thai sinh ra đứa con chỉ có cái đầu tròn lông lốc, thân mình, chân tay chẳng có. Bà mẹ chỉ vì thương con nên giữ lại nuôi và đặt tên là Sọ Dừa.

Các tình tiết li kì về sự ra đời và hình dạng khác thường của Sọ Dừa thể hiện sự quan tâm của nhân dân đến một loại người đau khổ nhất, số phận thấp hèn nhất trong xã hội. Đau khổ, thấp hèn từ dáng vẻ bề ngoài, lại bị coi là “vô tích sự”. Hình ảnh cái đầu tròn lông lốc gợi sự thương cảm sâu xa của mọi người đối với nhân vật này.

Tưởng chừng Sọ Dừa là kẻ vô tích sự, nào ngờ chàng lại làm việc giỏi. Chàng thưa với mẹ hãy xin phú ông cho chàng chăn đàn bò đông đúc của ông ta. Thật khó mà tin rằng chàng làm được công việc vất vả ấy. Thế mà chỉ sau một thời gian, bò con nào con nấy bụng no căng, béo mượt khiến phú ông rất hài lòng.

Chăn bò cực nhọc vô cùng nhưng Sọ Dừa đã biết tạo cho mình một niềm vui… Những lúc đàn bò mải mê gặm cỏ, Sọ Dừa trút bỏ lốt quái dị, biến thành một chàng trai tuấn túm đu đưa trên chiếc võng đào mắc giữa hai thân cây, ung dung thổi sáo. Thật là thong dong, thư thái. Lao động nặng nhọc đã trở thành tươi vui, nhẹ nhàng. Sọ Dừa không những lao động giỏi mà còn tài hoa biết mấy !

Bất ngờ và kì lạ hơn cả là Sọ Dừa nhờ mẹ đi hỏi con gái phú ông về làm vợ. Nghèo hèn, dị dạng, lại làm đầy tớ cho nhà người ta, thế mà chàng lại dám làm điều thiên hạ cho là đũa mốc mà chòi mâm son. Bà mẹ ngạc nhiên, thậm chí sợ hãi nhưng rồi cũng phải chiều con. Phú ông bật cười mai mỉa và thách cưới một cách nghiệt ngã, tưởng chừng giàu có cỡ nào cũng không lo nổi. Hắn định bụng trừng trị mẹ con gã đầy tớ kia một cách đích đáng.

Vậy mà chỉ hôm sau, Sọ Dừa có đủ sính lễ theo yêu cầu của phú ông : mười mâm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm, một chĩnh vàng cốm. Sọ Dừa không phải người phàm trần, chàng đã hóa phép ra tất cả.

Những đòi hỏi về sính lễ của phú ông có ý nghĩa như là một thử thách ban đầu mà Sọ Dừa phải vượt qua. Phú ông hoa mắt vì tham, nhưng rõ ràng vẫn ngần ngại, do đó mới có chi tiết : Lão lúng túng nói với bà cụ : – Để ta hỏi con gái ta, xem có đứa nào ưng lấy thằng Sọ Dừa không đã.

Điều lão không ngờ đã xảy ra là trong khi hai cô chị bĩu môi chê bai, thì cô Út đồng ý lấy Sọ Dừa. Thế là phú ông đành phải nhận lễ và gả cô Út cho Sọ Dừa.

Khác với hai cô chị, cô Út nhận biết được thực chất vẻ đẹp bên trong của Sọ Dừa nên đã thuận lấy lòng chàng. Trong truyện này, bên cạnh nhân vật chính là Sọ Dừa, cô Út cũng là nhân vật đáng chú ý.

Hai cô chị vốn tính ác nghiệt, đỏng đảnh nên thường hắt hủi Sọ Dừa. Cái định kiến sâu sắc về sự thấp kém, về sự dị hình và vô dụng đã khiến hai cô chị không thể nhìn thấy được bản chất tốt đẹp của Sọ Dừa.

Cô Út hiền lành, tính hay thương người. Ngay cả khi chưa biết gì về những điều kì lạ của Sọ Dừa, cô vẫn đối xử với Sọ Dừa rất tử tế. Phép lạ của Sọ Dừa có được là nhờ sự kết hợp của hai yếu tố : thứ nhất là dưới bề ngoài xấu xí, thực chất Sọ Dừa là chàng trai khôi ngôi, tài giỏi và thứ hai là lòng thương người của cô Út.

Chính lòng thương người ấy giúp cô có dịp thấy được bên trong cái hình hài sọ dừa lăn lóc là một chàng trai khôi ngô, tài giỏi. Cô Út trở thành bà Trạng là phần thưởng xứng đáng mà truyện cổ thường dành cho những người nhân hậu.

Như vậy, ở truyện này, giá trị cao quý của con người không chỉ thể hiện ở nhân vật Sọ Dừa mà còn thể hiện ở nhân vật cô Út. Nhờ cô Út, giá trị của Sọ Dừa mới có thể bộc lộ và phát triển.

Cưới được con gái Út phú ông, Sọ Dừa đã xóa được cái hố sâu ngăn cách giữa giàu và nghèo, giữa tầng lớp trên và tầng lớp dưới trong hôn nhân thời phong kiến. Bằng tài năng, đạo đức của mình, chàng buộc phú ông phải chịu thua. Đến lúc này, chẳng cần phải tiếp tục giấu mình trong cái lốt xấu xí nữa, Sọ Dừa hiện nguyên hình là một chàng trai khôi ngôi, đẹp đẽ và càng tỏ ra có tài, có đức. Chàng học giỏi, thông minh khác thường và thi đỗ Trạng nguyên rồi được nhà vua cử đi sứ ở nước ngoài. Chàng đã đạt tới tột đỉnh danh vọng cao sang. Sọ Dừa đã đem đến cho người đọc những bất ngờ hết sức thú vị.

Nhưng hạnh phúc của chàng bị đe dọa bởi lòng đố kị và sự ghen ghét của những kẻ lòng dạ xấu xa. Hai cô chị vốn khinh rẻ Sọ Dừa, nay thấy chàng thành đạt lại rắp tâm hãm hại em gái để được làm vợ quan trạng. Mưu mô của chúng thật hiểm độc nhưng nhờ trí tuệ sáng suốt, Sọ Dừa đã dự đoán và lo xa được tất cả. Trước khi lên đường, chàng chuẩn bị chu đáo cho vợ : con dao, hai quả trứng, hòn đá lửa… để phòng thân.

Quả nhiên, khi nàng Út bị hãm hại, các thứ đó đều có ích cho nàng. Dao đâm chết cá kình, đá đánh ra lửa nướng cá làm thức ăn. Đặc biệt là hai quả trứng nở ra hai con gà sớm hôm bầu bạn với nàng và tiếng gáy của chú gà trống đã báo cho quan trạng biết mà ghé vào đảo hoang cứu vợ.

Không chỉ có tài và trí, Sọ Dừa còn là người nhân đức và độ lượng. Trở về quê hương, chàng mở tiệc mừng sum họp. Mặc dù biết rõ lòng dạ độc ác của hai người chị nhưng chàng không một lời trách cứ, chỉ lặng lẽ đưa vợ ra chào. Hai người chị xấu hổ, nhục nhã, âm thầm trốn đi. Vậy là quan trạng Sọ Dừa có đủ cả tài, đức, trí. Chàng xứng đáng được hưởng hạnh phúc.

Người xưa đã thành công khi miêu tả hình dạng bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật Sọ Dừa có sự đối lập đến mức kỳ lạ. Dưới cái lốt kì quái, Sọ Dừa có đủ vẻ đẹp cả về hình dáng lẫn tài năng, phẩm chất tuyệt vời. Sự đối lập ấy khẳng định cái đáng quý là phẩm chất bên trong và đề cao giá trị của con người chân chính.

Trong xã hội phong kiến trọng người giàu sang, khinh kẻ nghèo hèn, người lao động khó lòng vượt qua số phận tăm tối của mình. Cho nên sự biến đổi kì diệu của Sọ Dừa chính là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú, thể hiện sức sống và tinh thần lạc quan mãnh liệt của nhân dân lao động. Còn sống là còn hi vọng, mơ ước, còn tin tưởng vào chiến thắng tất yếu của lòng tốt và sự công bằng trước sự độc ác, bất công của cuộc đời.

3. Cảm nghĩ của em về truyện cổ tích Sọ Dừa

Trả lời:

Mở bài:

– Trong kho tàng truyện cổ dân gian Việt Nam, truyện cổ tích chiếm một số lượng khá lớn.

– Truyện cổ tích gắn liền với tuổi thơ của mỗi người qua lời bà, lời mẹ kể. Nội dung của truyện rất đời thường và các yếu tố thần kì trong truyện làm cho nội dung câu chuyện thêm lí thú và hấp dẫn.

– Sọ Dừa là một trong những truyện cồ tích hay nhất, có sức sống lâu bền trong lòng mỗi người dân đất Việt, nhất là trong lòng tuổi thơ.

Thân bài:

Cảm nghĩ về nội dung của truyện Sọ Dừa:

– Em yêu thích Truyện Sọ Dừa vì nội dung câu chuyện đề cao giá trị chân chính của con người:

+ Sọ Dừa là truyện cổ tích về người mang lốt vật, kiểu nhân vật khá phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. Nhân vật chính có hình hài dị dạng bị mọi người xem thường nhưng lại có vẻ đẹp tuyệt vời về tài năng lẫn phẩm chất.

+ Sọ Dừa có ngoại hình thật xấu xí.

_ Sọ Dừa là “đứa bé không chân không tay, tròn như một quả dừa”. “Lớn lên, Sọ Dừa vẫn cứ lăn lông lốc, chẳng làm được việc gì”.

_ Rõ ràng hình hài của Sọ Dừa dị dạng, không giống với hình hài của bất cứ đứa trẻ bình thường khác.

_ Phải chăng, tác giả dân gian đã cho Sợ Dừa mang một hình hài dị dạng, xấu xí để rồi làm nổi bật lên phẩm chất bên trong tốt đẹp của chàng trai này.

– Đối lập với ngoại hình xấu xí, dị dạng là một tâm hồn cao đẹp, một tài năng và sự thông minh của Sọ Dừa.

+ Chính những lần thử thách là những tình huống cho Sọ Dừa bộc lộ tài năng và sự thông minh đến bất ngờ.

_ Sọ Dừa đi chăn bò cho nhà phú ông.

Chàng chăn bò rất giỏi “hàng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng. Ngày nắng củng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng”.

Chàng trút lốt Sọ Dừa biến thành một chàng trai khôi ngô, tuấn tú.

Chàng đi chăn bò mà như đang đi ngoạn cảnh. Chàng ngồi trên võng thổi sáo. Tiếng sáo du dương. Còn đàn bò thì thủng thẳng gặm cỏ.

+ Sọ Dừa thật có tài biến hóa. Chàng giục mẹ đến hỏi con gái phú ông làm vợ.

_ Phú ông thách cưới thật ngoài sức tương tượng của người mẹ nghèo: “Muốn hỏi con gái ta, hãy về sắm đủ một chỉnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm đem sang đây”. Thực sự, phú ông đâu muốn gả con gái cho một người có hình hài dị dạng như Sọ Dừa nên đã thách cưới như vậy. Nào ngờ, đúng ngày hẹn, Sọ Dừa đã chuẩn bị đầy đủ những lễ vật mà phú ông yêu cầu cho mẹ đem sang nhà phú ông. Lễ cưới được tổ chức linh đình trước sự ngạc nhiên của mọi người.

_ Sọ Dừa trút lốt và biến thành một chàng trai tuyệt vời sánh vai bên người vợ hiền, tốt bụng.

+ Sự tài giỏi và thông minh của Sọ Dừa được thể hiện qua việc:

_ Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên.

_ Chuẩn bị những vật dụng cần thiết để cho vợ phòng thân khi chàng đi sứ xa nhà. “Sọ Dừa ngày đêm miệt mài đèn sách, chờ khoa thi”. Năm ấy, Sọ Dừa đỗ trạng nguyên. Khi đi sứ, lúc chia tay “quan trạng đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà, dặn phải giắt luôn trong người phòng khi dùng đến”.

⇒ Sợ Dừa rất thông minh và tài giỏi.

– Truyện Sọ Dừa đề cao tình thương đối với người bất hạnh.

– Tình thương dành cho người bất hạnh được thể hiện rất rõ qua nhân vật cô con gái út của phú ông.

+ Cô Út hiền lành, hay thương người.

+ Cô đối đãi với Sợ Dừa rất tử tế.

_ Ngay cả khi chưa phát hiện Sọ Dừa là một chàng trai khôi ngô tuấn tú thì cô cũng là người thường đem cơm cho Sọ Dừa ăn. Cô trân trọng chàng trai có hình hài dị dạng chứ không kiêu kì, hắt hủi Sọ Dừa như hai cô chị.

_ Khi đã phát hiện Sọ Dừa không phải là người phàm trần, cô đem lòng yêu, có của ngon, vật lạ đều đem giấu cho chàng → Nhờ tình yêu chân thành, cô Út đã nhìn rõ phấm chất, đức độ của Sọ Dừa.

_ Sự phát hiện của cô Út về vẻ đẹp bên ngoài lẫn tâm hồn của Sọ Dừa cũng chính là sự nhìn nhận sâu sắc của nhân dân ta về những con người bất hạnh.

– Sọ Dừa từ một con người hình hài xấu xí, dị dạng, từ thân phận thấp hèn đã trở thành một chàng trai tuấn tú, thông minh, tài giỏi.

⇒ Thể hiện niềm khát khao của nhân dân ta về sự công bằng trong xã hội: Người hiền lành, tài năng phải được hưởng hạnh phúc.

Cảm nghĩ về nghệ thuật của truyện Sọ Dừa:

– Yếu tố thần kì là một trong những nguyên nhân tạo nên sức hấp dẫn của truyện cổ tích Sọ Dừa.

+ Người mẹ nghèọ thụ thai là do uống nước mưa đựng trong một cái sọ dừa bên gốc cây to. Ngay đầu truyện, các tác giả dân gian đã đưa ra một yếu tô kì ảo. Điều đó vừa báo hiệu một sự khác thường tiếp theo vừa có sức hấp dẫn thu hút người nghe.

+ Đứa bé được sinh ra không như những đứa trẻ bình thường khác. Bé không chân, không tay, tròn như một quả dừa. Hình hài của đứa bé thật là dị dạng. Phải chăng, hình hài dị dạng, xấu xí ấy đang ẩn chứa một điều kì thú, phi thường nào đó.

+ Sọ Dừa biến thành một chàng trai khôi ngô, tuấn tú ngồi thổi sáo trên võng trong lúc chăn bò. Sự lột xác của Sọ Dừa càng làm cho ta say sưa theo dõi xem điều gì khác lạ có thế tiếp tục xảy ra. Thì ra, hình hài tròn như Sọ Dừa ấy chi là cái vỏ bọc xấu xí bên ngoài. Con trong cái vỏ bọc mới là điều quan trọng.

+ Đến ngàv hẹn mang những lễ vật mà phú ông đã yêu cầu, Sợ Dừa chuẩn bị chẳng thiếu một thứ gì. Điều đó chứng tỏ Sọ Dừa có một sức mạnh tiềm tàng mà nó chỉ thể hiện trong những tình huống cần thiết.

+ Sọ Dừa trở thành chàng trai khôi ngô sánh vai bên người vợ hiền lành tốt bụng trong ngày cưới cũng là một điều thần kì thấm đẫm giá trị nhân văn. Những người có thân phận thấp kém, có ngoại hình dị dạng, xấu xí như Sọ Dừa, những người hiền lành tốt bụng như cô gái Út của phú ông là những người rất xứng đáng được hưởng hạnh phúc…

– Những hình ảnh xuất hiện trong tác phẩm dân gian Sọ Dừa là những hình ảnh thân quen gần gũi với cuộc sống của người lao động. Đó là hình ảnh đàn bò, hòn đá lửa, quả trứng gà, con dao, cái võng, bụi cày,…

Kết bài:

Truyện cổ tích Sọ Dừa đã cho em những bài học đáng quý:

– Khi quan sát, nhận xét về một con người, ta không nên chỉ nhìn bề ngoài mà đánh giá. Từ xa xưa, cha ông ta đã nhắc nhở chúng ta bằng những câu tục ngữ chí lí: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”.

– Truyện đề cao lòng nhân ái đối với những con người bất hạnh. Lòng nhân ái sẽ giúp cho những người bất hạnh có được hạnh phúc và chính người giàu lòng nhân ái cũng rất hạnh phúc khi được giúp đỡ người khác.

– Truyện Sọ Dừa còn thế hiện được niềm tin và niềm lạc quan của người lao động. Sống là phải có niềm hi vọng, niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của sự công bằng rằng lẽ phải, cái đúng, cái thiện bao giờ cũng chiến thắng cái sai, cái độc ác..

4. Hãy kể tóm tắt truyện cổ tích Sọ Dừa

Bài làm:

Có đôi vợ chồng già hiếm muộn con cái, phải đi ở cho nhà phú ông. Một hôm bà vợ vào rừng hái củi, uống nước trong cái sọ dừa, về nhà có mang, ít lâu sau sinh ra một đứa bé kì dị, không chân không tay, tròn như một quả dừa. Thấy đứa bé biết nói, bà giữ lại nuôi và đặt luôn tên là Sọ Dừa.

Thương mẹ vất vả, Sọ Dừa nhận chăn đàn bò nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi, con nào cũng béo mượt. Ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị kênh kiệu thường hắt hủi Sọ Dừa, chỉ có cô út đối đãi với cậu tử tế.

Phát hiện ra vẻ đẹp bên trong cái vẻ kì dị của Sọ Dừa, cô út đem lòng thương yêu. Sọ Dừa nhờ mẹ đến nhà phú ông hỏi vợ. Phú ông thách cưới thật lo nhưng thấy Sọ Dừa mang đủ đồ thách cưới đến, đành phải gả cô út cho chàng. Ngày cưới, Sọ Dừa hiện nguyên hình là một chàng trai trẻ đẹp khiến hai cô chị vô cùng ghen tức.

Nhờ chăm chi đèn sách Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên và được nhà vua cử đi, sứ nước ngoài. Trước khi đi chàng đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà để đề phòng tai hoạ.

Sọ Dừa đi vắng, hai người chị tìm cách hãm hại cô út, đẩy cô xuống biển hòng cướp chồng em. Nhờ có các đồ vật chồng đưa cho, cô út thoát chết, được chồng cứu trên đường đi sứ về. Hai vợ chồng đoàn tụ. Hai cô chị xấu hổ bỏ nhà đi biệt tích.

5. Kể diễn cảm truyện Sọ Dừa

Bài làm:

Ngày xửa ngày xưa, ở một làng nọ có hai vợ chồng nông dân nghèo đi ở cho một phú ông. Họ đã ngoài năm mươi tuổi mà chưa có được một mụn con cho vui cửa vui nhà.

Một hôm, hai vợ chồng vào rừng kiếm củi cho chủ. Trời nắng to, người vợ khát nước mà không tìm thấy suối, đành uống nước đọng trong một chiếc sọ dừa ở dưới gốc cổ thụ. Thế rồi bà có thai.

Sau khi chồng mất, bà sinh ra một đứa bé dị dạng, chỉ có cái đầu tròn như một quả dừa mà không có chân tay. Buồn rầu và sợ hãi, bà toan đem vứt đi thì đứa bé bỗng cất tiếng van xin:

– Mẹ ơi, con là người đấy ! Mẹ đừng vứt con đi mà tội nghiệp!

Thấy thương, bà đành để lại nuôi và đặt tên là Sọ Dừa. Từ đó, hai mẹ con sớm tối có nhau.

Ngày qua tháng lại, Sọ Dừa vẫn thế, chẳng lớn hơn được chút nào. Một hôm, bà mẹ than rằng:

– Con nhà người ta bảy tám tuổi đã biết chăn bò. Còn mày thì chẳng giúp mẹ được việc gì!

Sọ Dừa nói:

– Việc gì chứ chăn bò thì con cũng làm được. Mẹ cứ xin với phú ông cho con đến ở chăn bò.

Bà mẹ ngạc nhiên không tin nhưng vì Sọ Dừa giục mãi nên bà đành đến nhà phú ông. Nghe bà nói, phú ông ngần ngại, băn khoăn. Thằng bé người không ra người, ngợm không ra ngợm ấy thì làm thế nào mà chăn dắt cả đàn bò đông như vậy ? Nhưng lòng tham lại khiến ông ta nghĩ: “Nó bé thế chắc là ăn ít, khỏi tốn cơm, công sá lại chẳng là bao. Thôi, cứ thử xem sao!”

Thế là Sọ Dừa đến ở cho nhà phú ông. Ngày nào cũng thế, nắng cũng như mưa, sáng sáng, Sọ Dừa lăn theo đàn bò ra đồng, tối tối, lại lăn sau đàn bò về chuồng. Cậu chăn bò rất giỏi, con nào con nấy bụng no căng, lông bóng mượt. Nhìn đàn bò béo tốt, phú ông mừng lắm.

Ngày mùa, lúa đã chín vàng. Tôi tớ trong nhà ra đồng gặt lúa hết cả. Phú ông đành sai ba cô con gái thay nhau đem cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị thấy Sọ Dừa xấu xí thì cười chê, hắt hủi. Riêng cô Út hiền lành tốt bụng, đối xử với Sọ Dừa rất tử tế.

Một hôm, đến lượt cô Út mang cơm cho Sọ Dừa. Vừa tới chân đồi, cô bỗng nghe thấy tiếng sáo véo von, trầm bổng. Cô nhẹ nhàng nấp sau bụi cây rình xem thì thấy trước mắt hiện ra cảnh tượng lạ lùng: một chàng trai vẻ mặt khôi ngô tuấn tú ngồi trên chiếc võng đào mắc giữa hai thân cây đang say mê thổi sáo. Xung quanh chàng, đàn bò ung dung gặm cỏ.

Chợt một cành khô gãy dưới chân. Nghe tiếng động, chàng trai giật mình biến mất, chỉ còn Sọ Dừa lăn lóc ở đấy. Mấy lần đều như thế, cô Út biết Sọ Dừa không phải người thường. Từ đó cô đem lòng yêu Sọ Dừa, có của ngon vật lạ đều giấu đem cho chàng.

Hết hạn chăn bò, Sọ Dừa trở về nhà. Chàng giục mẹ đến hỏi con gái phú ông cho chàng. Bà mẹ sửng sốt tưởng mình nghe nhầm. Sau thấy con năn nỉ mãi, bà đành chiều ý, kiếm buồng cau mang tới nhà phú ông. Phú ông vuốt râu cười khẩy:

– Ừ, được ! Bà hãy bảo con trai bà rằng muốn cưới được con gái ta thì phải sắm cho đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm đem sang đây!

Ngẫm thân phận nghèo hèn, bà mẹ tủi thân lủi thủi ra về. Bà kể lại lời phú ông cho Sọ Dừa nghe, nghĩ rằng chàng sẽ thôi không đòi lấy vợ nữa. Ai ngờ chàng bảo chàng sẽ lo đủ những lễ vật trên.

Đúng ngày hẹn, bà mẹ vô cùng ngạc nhiên trước những lễ vật quý giá bỗng dưng xuất hiện cùng với mười gia nhân đang chuẩn bị khiêng lễ vật sang nhà phú ông.

Không thể nuốt lời hứa, phú ông bèn nói với bà cụ:

– Để ta hỏi xem trong ba đứa con gái của ta, có đứa nào ưng lấy thằng Sọ Dừa không đã.

Hai cô chị bĩu môi chê bai, khinh bỉ Sọ Dừa. Riêng cô Út cúi đầu e thẹn, tỏ ý bằng lòng làm vợ chàng.

Ngày cưới được tổ chức thật linh đình nhưng lúc rước dâu, không ai thấy Sọ Dừa đâu cả. Bỗng nhiên, từ buồng cô dâu, cô Út sánh vai với một chàng trai khôi ngô tuấn tú cùng bước ra tươi cười chào mọi người. Ai nấy đều sửng sốt và mừng rỡ. Còn hai cô chị vợ thì vừa tiếc rẻ vừa ghen tức.

Vợ chồng Sọ Dừa sống hạnh phúc bên nhau. Cô Út chăm chỉ, siêng năng lo việc nhà ; còn Sọ Dừa miệt mài đèn sách chờ khoa thi và chàng đã đỗ Trạng nguyên. Mẹ chàng và vợ chàng mừng vui khôn xiết.

Ít lâu sau, vua sai chàng đi sứ. Khi chia tay, chàng trao cho vợ hai hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà ; lại dặn nàng luôn mang theo các thứ đó bên mình, phòng khi cần dùng đến.

Sau khi cô Út thành vợ Trạng nguyên, hai cô chị đem lòng ghen ghét, rắp tâm ám hại để thay em làm bà Trạng. Nhân lúc quan Trạng đi sứ vắng nhà, hai cô chị rủ em chèo thuyền ra biển rồi đẩy em ngã xuống nước. Một con cá kình lớn nuốt cô Út vào bụng. Sẵn có con dao, cô đâm chết cá. Xác cá dạt vào một đảo hoang.

Cô Út khoét bụng cá chui ra, lấy dao chặt cây, cắt tranh dựng một túp lều nhỏ trú thân. Cô lấy hai hòn đá cọ mạnh vào nhau cho bật lửa rồi xẻ thịt cá nướng ăn qua ngày, chờ hễ có thuyền nào đi qua thì kêu cứu. Hai quả trứng nở thành đôi gà trống mái quấn quýt làm bạn với cô.

Một hôm, có chiếc thuyền cắm cờ đuôi nheo chạy ngang qua đảo. Bỗng nhiên, chú gà trống vươn cao cổ gáy to ba lần: Ò ó o… Phải thuyền quan Trạng rước cô tôi về ! Thấy sự lạ lùng, quan Trạng ra lệnh ghé thuyền vào đảo. Hai vợ chồng gặp nhau, mừng mừng tủi tủi. Quan Trạng đưa vợ về nhà và giấu kín trong buồng.

Chàng mở tiệc đãi dân làng. Hai cô chị vợ cũng được mời dự. Hai ả thi nhau khóc lóc, ra vẻ thương tiếc cô em bạc phận. Quan Trạng không nói gì, bước vào buồng dắt tay vợ ra chào hỏi mọi người. Hai cô chị sợ hãi và xấu hổ, không thốt nên lời. Chúng bỏ quê trốn đi biệt xứ. Từ đó trở đi, vợ chồng Sọ Dừa và dân làng sống hạnh phúc, yên vui.

6. Hãy kể diễn cảm truyện cổ tích Sọ Dừa theo lời của em

Trả lời:

Mở bài:

–  Ngày xưa, ở một làng nọ, có hai vợ chổng đã già mà chưa có con nối dõi.

–  Người vợ mang thai sau khi uống nước mưa đọng trong chiếc sọ dừa dưới một gốc cây rừng và sinh ra đứa con chỉ có đầu mà không có chân tay, bèn đặt tên là Sọ Dừa.

Thân bài:

–  Bà mẹ than phiền vì đứa con dị dạng, không giúp gì được cho gia đình.

– Sọ Dừa an ủi mẹ, xin mẹ nói với phú ông giao cho việc chăn bò.

– Sọ Dừa chăn bò rất giòi, con nào con náy ăn no chóng lớn.

–  Ba cô con gái phú ông thay phiên mang cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị hắt hủi, xa lánh. Cô Út đối xử với Sọ Dừa rất tử tốn.

– Sọ Dừa hoá thân thành chàng trai tuấn tú, ngồi trên võng đào thổi sáo cho đàn cò gậm cỏ Nghe tiếng động, chàng trở lại lốt Sọ Dừa. Cô út đã vô tình chứng kiến điều lạ ấy và đem lòng yêu Sọ Dừa.

– Sọ Dừa giục mẹ đến hòi con gái phú ông làm vợ. Phú ông thách cưới rất nhiều.

– Sọ Dừa hoá phép ra đầy đủ lỗ vật và cưới được cô út.

– Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên, được nhà vua cử đi sứ. Khi chia tay, chàng trao cho vợ một con dao và hai quả trứng.

– Hai cô chị ganh ghét, tìm cách làm hại em gái. Cỗ út bị đẩy xuống biển, cá kinh nuốt cô vào bụng. Cô dùng dao giết chết cá rổi sống tạm ở một hoang đảo, chờ người cứu.

Kết bài:

– Trạng nguyên đi sứ trở vé ngang qua đảo. nghe tiếng gà gáy vội tìm vào. Hai vợ chổng đoàn tụ, mở tiệc ra mắt mọi người.

– Hai người chị độc ác xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

Bài tham khảo:

Ngày xửa ngày xưa, ở một làng nọ có hai vợ chổng nông dân nghèo đi ở cho một phú ông. Họ đã ngoài năm mươi tuổi mà chưa có được một mụn con cho vui cửa vui nhà.

Một hôm, hai vợ chồng vào rừng kiếm cùi cho chủ. Trời nắng to, người vợ khát nước mà không tìm thấy suối, đành uống nước đọng trong một chiếc sọ dừa ở dưới gốc cổ thụ. Thế rồi bà có thai.

Sau khi chổng mất, bà sinh ra một đứa bó dị dạng, chỉ có cái đầu tròn lông lốc mà không cu chân tay. Buồn rầu và sợ hãi, bà toan đem vứt đi thì đứa bé bỗng cất tiếng van xin:

– Mẹ ơi, con là người đấy! Mạ đừng vứt con đi mà tội nghiệp!

Thấy thương, bà đành để con lại nuôi và đặt tên là Sọ Dừa. Từ đó, hai mẹ con sớm tối có nhau.

Ngày qua tháng lại, Sọ Dừa vẫn thế, cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng đỡ đần được việc gì cho mẹ. Một hôm, bà mạ than rằng:

– Con nhà người ta bảy tám tuổi đã biết chăn bò. Còn mày thỉ chẳng được tích sự gì!

Sọ Dừa nói:

– Con có thể chăn bò được. Mạ cứ xin với phú ông cho con đến chăn bò.

Bà mẹ ngạc nhiên lắm nhưng vì Sọ Dừa giục mãi nên bà đành tới nhà phú ông. Nghe bà nói, phủ ông ngần ngại, băn khoăn. Thằng bé người không ra người, ngợm không ra ngợm ấy làm thế nào mà chăn dắt cả đàn bò dông như vậy? Nhưng lòng tham lại khiến ông ta nghĩ: “Nó bé thế, chắc là ăn ít, khỏi tốn cơm, công sá lại chẳng là bao. Thôi, cứ thử xem sao!”.

Thế là Sọ Dừa đi ở chăn bò cho nhà phú ông. Ngày nào cũng thế, nắng cũng như mưa, sáng Sọ Dừa lăn theo đàn bò ra đồng, tối lại lăn sau dàn bò về chuồng. Cậu chăn bò rất giỏi, con nào con nấy bụng no căng, lông bóng mượt. Những đàn bò béo tốt, phú ông mừng lắm.

Ngày mùa, lúa đã chín vàng. Tôi tớ trong nhà ra đồng gặt lúa hết cả. Phú ông đành sai ba cô con gái thay nhau đem cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị thấy Sọ Dừa xấu xí thì cười chê, hắt hủi. Riêng cô út hiển lành tốt bụng, đối xử với Sọ Dừa rất tử tế.

Một hôm, đến lượt cô út mang cơm cho Sọ Dừa. Vừa tới chân đổi, cô bỗng nghe thấy tiếng sáo véo von, trầm bổng. Cô nhẹ nhàng nấp sau bụi cây rinh xem thì thấy trước mắt hiện ra cảnh tượng lạ lùng: một chàng trai khôi ngô tuấn tú ngồi trên chiếc võng đào mắc giữa hai thân cây đang say mê thổi sáo. Xung quanh chàng, đàn bò ung dung gặm cỏ.

Chợt một cành khô gãy dưới chân. Nghe tiếng động, chàng trai giật mình biến mất, chỉ còn Sọ Dừa lăn lóc ở đấy. Mấy lần đều như thế, cô út biết Sọ Dừa không phải người thường. Từ đó, cô thầm yêu Sọ Dừa, có của ngon vật lạ đều giấu đem cho chàng.

Hết hạn chăn bò, Sọ Dừa trở về nhà. Chàng giục mẹ đến hỏi con gái phú ông cho chàng. Bà mẹ sửng sốt tưởng minh nghe nhầm. Sau thấy con năn nỉ mãi, bà đành chiều ý, kiếm buồng cau mang tới nhà phú ông. Phú ông vuốt râu cười khẩy:

– Ừ, được! Bà hãy bảo con trai bà rằng muốn cưới được con gái ta thì phải sấm cho dù một Chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm đem sang đây!

Ngẫm thân phận nghèo hèn, bà mẹ tủi thân lủi thủi ra về. Bà kể lại lời phú ông cho Sọ Dừa nghe, nghĩ rằng con mình sẽ thôi không đòi lấy vợ nữa. Ai ngờ chàng bảo rằng mình sẽ lo đủ những lễ vật trên.

Đúng ngày hẹn, bà mẹ vô cùng ngạc nhiên trước những lễ vật quý giá bỗng dưng xuất hiện cùng với mười gia nhân khoẻ mạnh đang chuẩn bị khiêng lễ vặt sang nhà phú ông. Không thể nuốt lời hứa, phú ông bèn nói:

– Để ta hỏi xem trong ba đứa con gái của ta, có đứa nào ưng lấy thằng Sọ Dừa không đã!

Hai cô chị bĩu môi chê bai, khinh bỉ Sọ Dừa rồi cười chế giễu. Riêng cố út củi đầu e thẹn, tỏ ý bằng lòng làm vợ chàng.

Ngày cưới được tổ chức thật linh đinh nhưng lúc rước dâu, không ai thấy Sọ Dừa đâu cả. Bỗng nhiên, từ phòng cô dâu, cô út sánh vai với một chàng trai khôi ngô tuấn tú bước ra tươi cười chào mọi người. Ai nấy đều sửng sốt và mừng rỡ. Còn hai cô chị vợ thì vừa tiếc rẻ vừa ghen tức.

Vợ chổng Sọ Dừa sống hạnh phúc bên nhau. Cô út chăm chỉ, siêng năng lo việc nhà; còn Sọ Dừa miệt mài đèn sách chờ khoa thi và chàng đã đỗ Trạng nguyên. Mẹ chàng và vợ chàng mừng vui khôn xiết. Ít lâu sau, vua sai chàng đi sứ. Khi chia tay, chàng trao cho vợ hai hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà; lại dặn nàng luôn mang theo các thứ đó bên mình, phòng khi cần dùng đến.

Sau khi cô út thành vợ Trạng nguyên, hai cô chị đem lòng ganh ghét, rắc tâm làm hại em để thay làm bà Trạng. Nhân lúc quan Trạng đi sứ vắng nhà, hai cô chị rủ em chèo thuyền ra biển rổi đẩy em ngã xuống nước. Một con cá kinh nuốt cô út vào bụng, sẵn có con dao, cô đâm chết nó. Xác cá dạt vào một đảo hoang. Cô út lấy dao khoét bụng cá chui ra rồi chặt cây, cắt tranh dựng một túp lều nhỏ trú thân. Cô lấy hai hòn đá cọ mạnh vào nhau lấy lửa rồi xẻ thịt con cá nướng ăn qua ngày, chờ có thuyền nào đi qua thi kêu cứu. Hai quả trứng nở thành đôi gà trống mái quấn quýt làm bạn với cỗ.

Một hôm, có chiếc thuyền cắm cờ quan Trạng chạy ngang qua đảo. Bỏng nhiên chú gà trống vươn cao cổ gáy một tràng dài: Ò ó 0… Phải thuyền quan Trạng rước cô tôi về/ Thấy sự lạ lùng, quan Trạng ra lệnh ghé thuyền vào đảo. Hai vợ chồng gặp nhau, mừng mừng tủi tủi. Quan Trạng đưa vợ về nhà và giấu kín trong buồng.

Chàng mở tiệc đãi dân làng. Hai cô chị cũng được mời dự. Hai ả thi nhau khóc lóc, tỏ vẻ thương tiếc cô em bạc phận. Quan Trạng không nói gì, bước vào buồng dắt vợ ra chào hỏi mọi người. Hai cô chị độc ác xấu hổ, không thốt nên lời. Chúng bò quẻ trốn đi biệt xứ. Từ đó trở đi, không ai nhìn thấy chúng đâu. Có người kể rằng chúng đã bỏ xác chốn rừng sâu.

7. Cảm nghĩ của em sau khi học truyện Sọ Dừa

Bài làm:

Trong văn học dân gian, truyện cổ tích là thể loại rất tiêu biểu, được mọi người rất ưa thích. Không một truyện cổ tích nào có tuổi đời trẻ hơn ông bà chúng ta, nhưng cũng rất kì lạ, không có một truyện cổ tích nào già nua trong đôi mắt, tâm hồn thế hệ trẻ hôm nay. Truyện cố tích Sọ Dừa là một minh chứng cho sức sống của nó trong lòng độc giả Việt Nam và thế hệ học sinh chúng em.

Sọ Dừa thuộc kiểu truyện người đội lốt vật hay người mang lốt xấu xí khá phổ biến trong cổ tích Việt Nam cũng như trên thế giới. Cũng kiểu truyện này, ở nước ta còn có câu truyện như lấy chồng Rế, người lấy cóc, nàng út ống tre… kể về các nhân vật có vỏ ngoài xấu xí, dị dạng nhưng lại có vẻ đẹp bên trong tuyệt vời cả về tài năng lẫn phẩm chất.

Sọ Dừa ra đời thật khác thường từ lúc bà mẹ mang thai đến lúc sinh ra. Bà mẹ khát nước, thấy cái sọ dừa bên gốc cây to đựng đầy nước mưa, bưng lên uống và thụ thai đến lúc sinh ra thì đứa bé không chân, không tay tròn như một sọ dừa cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm dược việc gì. Điều này khiến cho bà mẹ Sọ Dừa than phiền bởi hoàn cảnh éo le của gia đình bà.

Sự ra đời của Sọ Dừa cũng chẳng khác nào sự ra đời lạ kì của Thánh Gióng hay Thạch Sanh bên gốc cây đa. Chỉ có điều, sự ra đời của Sọ Dừa lại có gì li kì hơn, khủng khiếp hơn. Chính điều này tạo ra sự bất ngờ cho chính chúng ta về chàng Sọ Dừa đáng yêu trong truyện. Tưởng rằng cục thịt đỏ hỏn cứ lăn lông lốc kia “vô tích sự” nhưng lại “không vô tích sự” một chút nào, ngược lại Sọ Dừa lại rất tài giỏi và thông minh.

Sự tài giỏi và thông minh đến bất ngờ. Điều này được thể hiện qua hàng loạt chi tiết trong truyện. Tác giả dân gian đã đặt nhân vật trước những tình huống thử thách để nhân vật tự bộc lộ tài năng. Khởi đầu trong công việc giúp mẹ cha là chăn bò, cậu chăn bò rất giỏi, con nào con nấy bụng no căng, lại chăn bò một cách rất ung cung thanh thản: ngồi trên võng thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ.

Và lại đòi cưới con gái út của phú ông, có đủ ngay đồ sính lễ trước lời thách cưới cực kì khó khăn của phú ông. Và thế là lễ cưới được tổ chức linh đình trước sự ngạc nhiên của mọi người. Lễ tân hôn được tổ chức rất chu đáo cùng với sự “biến hình” thành một tràng trai khôi ngô tuấn tú. Không những thế, Sọ Dừa thông minh, học giỏi thi đỗ trạng nguyên và được vua cử đi sứ.

Đến đây tài năng của Sọ Dừa càng được bộc lộ tuyệt vời, đó là sự dự đoán chính xác tình hình đế’ đảm bảo an toàn cho vợ khi đưa cho cô út một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà. Cuối cùng là việc giấu – vợ trong buồng giữa tiệc đoàn viên để trừng trị hai người chị ác độc, đã nói lên sự thông minh và cách cư xử khôn khéo của quan trạng.

Như vậy, tác giả dân gian đã tạo nên sự “đối lập”, trái ngược đến mức cực đoan giữa hình dạng bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật Sọ Dừa. Bề ngoài Sọ Dừa xấu xí, dị dạng, kì quái, vô dụng…còn bên trong lại là tài năng, phẩm chất tuyệt vời của một nhân cách cao cả, chân chính. Sự biến đổi kì diệu từ một cậu bé có bề ngoài dị hình dị dạng, thân phận thấp kém, trở thành chàng trai tuấn tú, thông minh, đỗ đạt chính là sự thống nhất về lí tưởng giữa hình thù bên ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật.

Điều đáng nói ở đây là sính lễ của Sọ Dừa chỉ có nghĩa đối với phú ông, không có nghĩa đối với ba con gái của lão. Nhưng giá trị chân chính của Sọ Dừa được phát lộ thăng hoa là nhờ cô út, mà sau này là vợ của chàng.

Cô út hiền lành, hay thương người, cô đã từng đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế. Đặc biệt cô đã biết “Sọ Dừa không phải là kẻ phàm trần”, chàng là người tài năng, đức độ. Cô đã đem lòng yêu và nhờ tình yêu chân chính ấy, cô nhìn rõ phẩm chất của Sọ Dừa. Con mắt tinh đời của cô chính là con mắt tinh đời của nhân dân ta nhìn thấy ở Sọ Dừa –  “con người vốn bị coi là hèn kém”, những giá trị trong sáng nhất.

Nhân dân ta đă gửi gắm vào Sọ Dừa bao mơ ước, khát vọng. Sọ Dừa từ thần phận thấp hèn, từ một con người dị hình, xấu xí đã trở thành đẹp đẽ, thông minh, tài giỏi và xứng đáng được hưởng hạnh phúc. Đồng thời khơi dậy trong chúng ta niềm tin. Niềm tin ấy đã trở thành đạo lý mà nhân dân ta vẫn dạy: người tài giỏi, đức độ phải được hưởng hạnh phúc hay rộng hơn ở hiền gặp lành, còn những kẻ độc ác, gian tham sẽ bị trừng trị.

Truyện đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong của con người. Đây cũng là lời chuyên mọi người muốn đánh giá đúng bản chất con người đừng nên chỉ quan sát bên ngoài. Đây chính là giá trị nhân bản, truyền thống dân tộc tốt gỗ hơn tốt nước sơn. Hơn thế nữa, truyện còn đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh. Lòng nhân ái đem lại hạnh phúc cho cả Sọ Dừa và cô út. Ý nghĩa ấy đă được đúc kết qua bao câu ca dao, tục ngữ như Thương người như thể thương thân, Lá lành đùm lá rách…

Câu chuyện toát lên sức sống mãnh liệt và niềm lạc quan của nhân dân lao động. Còn sống là còn hi vọng, còn mơ ước, còn tin vào chiến thắng cuối cùng của sự công bằng, của lẽ phải, của lòng tốt đối với sự bất công, độc ác. Thực tế cho thấy rằng trong cuộc đời cũng như trong truyện cổ tích, hạnh phúc của những con người chân chính luôn bị kẻ độc ác đe doạ, tìm cách cướp đoạt.

Nhân dân ta đã ý thức rõ điều này nên đã để cho nhân vật cảnh giác, đấu tranh bảo vệ hạnh phúc của mình. Sọ Dừa đưa cho vợ những vật dụng khi chia tay cũng là vì thế. Truyện đã đề cập đến một loại người đau khổ nhất, một số phận thấp hèn nhất. Đau khổ thấp hèn đến nỗi từ vẻ bên ngoài đã không ra con người.

Điều đó nói lên khi sáng tác truyện này, nhân dân đã nhận thức sâu sắc về số phận địa vị của mình. Thế nhưng ban đầu cái vỏ xấu xí làm cho thân phận nhân vật thấp kém bao nhiêu thì về sau tài năng phẩm chất và sự biến hoá lại làm cho nhân vật trở nên khác thường, đẹp đẽ bấy nhiêu. Đó là quan niệm dân chủ, thái độ trân trọng, khẳng định của nhân dân đối với những con người bị coi là “hèn kém” trong xã hội giai cấp. Đó cũng chính là ước mơ của nhân dân về sự đổi đời.

Bằng những chi tiết bất ngờ thú vị, mô típ nhân vật quen thuộc làm cho câu truyện thú vị hấp dẫn. Truyện mang một giá trị nhân đạo cao cả, niềm mơ ước chân chính về sự công bằng trong cuộc sống, vì vậy chuyện Sọ Dừa tồn tại mãi mãi với thời gian cùng bạn đọc.

8. Đóng vai nhân vật Sọ Dừa kể lại truyện Sọ Dừa

Bài làm:

Sọ Dừa là tên thật mà mẹ đã đặt cho ta hồi còn nhỏ. Có lẽ bởi ta có một hình thể không bình thường như những người khác, nên cái tên cũng khác lạ chẳng giống ai.

Nhưng ta cũng chẳng buồn phiền vì mẹ rất yêu thương ta. Một hôm, ta đang đi trông đàn bò cho nhà phú ông, có anh chàng cũng đi chăn bò lân la trò chuyện và tò mò hỏi rằng: Sọ Dừa ơi, sao cậu lại có cái tên kỳ lạ vậy, sao thân hình cậu lại tròn như thế kia?

Ta liền đáp: Có lẽ vì thân hình tớ tròn như trái dừa nên mẹ đã đặt tên cho tớ như vậy chứ sao. Người bạn tò mò nhìn ta một cách rất kì lạ, rồi một lúc sau, không hiểu sao cậu ta bỏ đi sau đó chẳng bao giờ gặp lại nữa. Bây giờ, ta cũng cảm thây buồn vì có lẽ chẳng ai muốn chơi cùng ta. Ngày ngày, ta vẫn chỉ có đàn bò làm bạn cùng cây sáo thổi véo von. Đàn bò con nào cũng ăn no căng. Thấy ta làm được việc, Phú ông cũng mừng lắm và người vui nhất có lẽ là mẹ, mẹ cảm thấy sung sướng vì đứa con của mẹ giờ đây đã giúp mẹ làm được rất nhiều việc.

Ngày mùa, nhà phú ông bận lắm, tôi tớ ra đồng làm việc nên ba cô con gái phải thay nhau đưa cơm cho ta. Hai cô chị xem ra kiêu kì, ác nghiệt thấy ta xấu xí nên thường trêu chọc, khinh thường. Chỉ có cô Út là có vẻ hiền lành, tính lại hay thương người nên đối đãi với ta rất tử tế, có thứ gì ngon, cô thường giấu đem đến cho ta. Tình cảm giữa cô với ta càng ngày càng sâu nặng khiến ta càng ngày càng cảm động.

Ta quyết định lấy nàng làm vợ. Cuối mùa ta giục mẹ đến nhà phú ông. Lúc đó mẹ vô cùng sửng sốt, nhưng thấy ta năn nỉ và quyết tâm nên cũng chiều lòng.

Khi đến nhà phú ông, ông ta cười mỉa mai và nói với mẹ ta: “Ừ được! Muốn hỏi con gái ta, hãy về sắm đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn béo, mười vò rượu tăm đem sang đây”.

Mẹ ta lo lắng và khuyên nhủ ta quên chuyện cưới vợ đi, nhưng ta nói với mẹ con sẽ lo đủ những thứ phú ông yêu cầu. Ta thầm nghĩ ta không phải người phàm trần nên những thứ mà phú ông yêu cầu làm đồ sính lễ thì có gì khó.

Rồi mẹ ta vô cùng ngạc nhiên, vì đúng hẹn trong nhà ta có bao nhiêu sính lễ, lại có cả chục gia nhân ở dưới nhà chạy lên khiêng lễ vật sang nhà phú ông. Phú ông hoa cả mắt, lão lúng túng nói với mẹ ta: Để ta hỏi con gái ta, xem có đứa nào ưng lấy thằng Sọ Dừa không.

Lão gọi ba cô con gái ra, hỏi lần lượt từng người một. Hai cô chị bĩu môi chê bai. Còn cô Út e lệ, cúi mặt tỏ ý bằng lòng. Phú ông đành phải nhận lễ và gả cô gái út cho ta.

Ngày cưới, trong nhà ta bày cỗ thật linh đình, gia nhân chạy ra chạy vào tấp nập khiến xóm làng vô cùng ngạc nhiên. Để cho người vợ hiền của ta không tủi hổ với thân hình kì dị của ta nên ta đã lột bỏ cái vỏ bọc, trở thành một chàng trai khôi ngô tuấn tú cùng vợ ta từ phòng cô dâu đi ra. Thấy vậy mọi người đều sửng sốt, mừng rỡ. Còn hai cô chị cứ trố mắt nhìn theo.

Cô Út là người vợ hiền thảo nên mẹ ta mừng lắm. Cuộc sống của hai vợ chồng ta rất hạnh phúc. Ngày ngày nàng kéo tơ dệt lụa còn ta thì chăm chú đèn sách chờ khoa thi.

Năm ấy ta đã đỗ trạng nguyên. Chẳng bao lâu, có chiếu nhà vua sai ta đi sứ. Để đề phòng bất trắc nên khi chia tay ta đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao, hai quả trứng gà và dặn luôn phải giắt trong người, phòng khi dùng đến.

Khi ta dẹp loạn xong trở về, chiếc thuyền ta cắm cờ đuôi nheo lướt qua đảo. Thì bỗng nhiên nghe tiếng gà trống gáy. Ta liền sai quân ghé thuyền vào xem sao. Thuyền vừa cập bến ta vô cùng sửng sốt khi thấy vợ ta thân hình gầy gò, nước da trắng hồng xưa kia đen xạm lại, ta chỉ nhận ra đôi mắt của nàng. Khi thấy ta nàng ôm chầm lấy ta rồi khóc nức nở.

Trên đường về, nàng kể lại toàn bộ sự việc về hai cô chị đã hại nàng, về nhà, ta giấu nàng trong buồng rồi mở tiệc ăn mừng để mời bà con đến chia vui. Hai cô chị không hay biết gì, khấp khởi mừng thầm thấy ta hai cô tranh nhau kể chuyện rằng vợ ta xấu số, rủi ro rồi khóc nức nở ra điều thương tiếc. Ta không hề nói gì.

Tiệc xong ta gọi vợ ta ra. Hai người chị xấu hổ quá, lẻn ra về lúc nào không ai hay biết và bỏ đi biệt xứ. Từ đó hai vợ chồng ta sống với nhau thật hạnh phúc vô cùng.

9. Phát biểu cảm nghĩ của em về cô Út trong truyện Sọ Dừa

Bài làm:

Từ thuở em còn bé tí, bà nội đã kể cho em nghe bao câu chuyện cổ thật hay. Những nhân vật hiền lành, tài năng như Thạch Sanh, cô Tấm, An Tiêm, Lang Liêu… đã để lại trong tâm trí em ấn tượng sâu sắc. Truyện Sọ Dừa cũng là một cổ tích lí thú. Nhân vật phú ông trong truyện có ba người con gái, nhưng hạnh phúc không đến với hai cô chị mà chỉ đến với cô Út bởi cô hiền lành nhân hậu, xứng đáng được hưởng hạnh phúc.

Cô Út là người giàu lòng nhân ái. Cô chẳng nề hà gì khi phải mang cơm cho người đầy tớ chăn bò ở tận trên núi cao. Dù Sọ Dừa dị dạng, xấu xí, cô vẫn đối xử ân cần tử tế. Cô thương người như thể thương thân.

Những người bất hạnh, sinh ra đã kì hình dị tướng, thường hay buồn tủi. Chỉ cần một chút cảm thông, trân trọng như thái độ của cô Út cũng đủ đem lại cho họ niềm an ủi lớn lao.

Cô Út là người có trái tim vàng. Chính trái tim nhân hậu đó đã cho cô một cách nhìn đời, nhìn người hết sức đúng đắn. Từ những buổi đưa cơm lên núi cho Sọ Dừa, cô đã được chứng kiến chàng có tài thổi sáo tuyệt vời. Tiếng sáo đã nói lên tâm tư, ước vọng của chàng. Cô Út lắng nghe và nhận ra điều đó. Cũng từ đấy cô phát hiện ra điều bí mật của Sọ Dừa.

Bên trong cái lốt xấu xí là một chàng trai khôi ngô tuấn tú, tài hoa. Cũng giống như ở đời, có biết bao tâm hồn cao thượng ẩn giấu dưới hình dạng cục mịch quê mùa. Việc làm của cô Út đã nhắc nhở mọi người chớ nhìn dáng vẻ bề ngoài mà đã vội nhận xét phẩm chất bên trong.

Cô Út đã hành động theo sự mách bảo của con tim. Cô nhận lời lấy Sọ Dừa trong sự dè bỉu, khinh thường của gia đình, nhất là của hai cô chị. Khi mẹ con Sọ Dừa mang lễ vật sang cầu hôn, phú ông rất lúng túng vì không muốn gả con cho kẻ đầy tớ hèn mọn. Nhưng vốn tham lam, trước bao nhiêu lễ vật quý giá, lão cũng không dám chối từ.

Lão đã gọi ba cô con gái lên hỏi ý kiến. Hai cô chị bĩu môi khinh bỉ, chỉ có cô Út e lệ tỏ ý bằng lòng. Bởi vì cô đã nhận ra phẩm chất đẹp đẽ của Sọ Dừa và đem lòng yêu mến chàng. Trong xã hội phong kiến thời xưa, hành động đó chứng tỏ cô là một phụ nữ thông minh và dũng cảm, dám vượt lên những định kiến khắt khe.

Vì nhân hậu, thương người nên cô Út đã vui vẻ chấp nhận cùng Sọ Dừa kết duyên đôi lứa. Hạnh phúc thật sự đã mỉm cười với cô. Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên, cô Út thành bà Trạng. Nhưng hai cô chị sinh lòng ghen ghét đã lập mưu hãm hại em. Cô Út không thể chết. Sóng biển đã đưa cô dạt vào một hòn đảo vắng.

Những đồ vật nhỏ bé thân thuộc cô đem theo bên mình đã giúp đỡ cô. Con dao và hòn đá đánh lửa đã giúp cô sống được giữa đảo hoang. Đôi gà nhỏ trở thành bầu bạn chia sẻ buồn vui cùng cô. Cô Út bền gan vững chí, ngày đêm trông ngóng người chồng yêu quý. Nghị lực, tình yêu và lòng chung thủy tăng thêm sức mạnh cho cô. Cuối cùng, cô Út đã được sum họp cùng quan trạng. Kết thúc có hậu ấy làm thỏa lòng mong ước của bao người từng nghe truyện Sọ Dừa.

Hàng ngàn năm đã trôi qua nhưng hình ảnh cô Út đẹp người đẹp nết đã in sâu trong tâm trí bao người. Truyện Sọ Dừa mãi mãi được người Việt Nam thích thú và truyền tụng.

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Sọ Dừa sgk Ngữ văn 6 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“