Ngữ văn lớp 6

Hướng dẫn Soạn bài Tính từ và cụm tính từ sgk Ngữ văn 6 tập 1

Hướng dẫn Soạn Bài 15 sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập một. Nội dung bài Soạn bài Tính từ và cụm tính từ sgk Ngữ văn 6 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, tự sự, cảm thụ, phân tích, thuyết minh… đầy đủ các bài văn mẫu lớp 6 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn lớp 6.

Soạn bài Tính từ và cụm tính từ sgk Ngữ văn 6 tập 1
Soạn bài Tính từ và cụm tính từ sgk Ngữ văn 6 tập 1

I – Đặc điểm của tính từ

Khái niệm: Tính từ là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hành động, trạng thái.

Khả năng kết hợp:

– Tính từ có thể kết hợp với các từ “đã”, “sẽ”, “đang”, “cũng”, “vẫn”, … để tạo thành cụm tính từ.

– Khả năng kết hợp với các từ “hãy”, “chớ”, “đừng” của tính từ rất hạn chế.

Chức vụ cú pháp:

+ Làm vị ngữ:

Lan // rất siêng năng

CN         VN

+ Làm chủ ngữ trong câu.

Lười biếng // là một tính xấu

CN                      VN

Tuy vậy, khả năng làm vị ngữ của tính từ hạn chế hơn động từ.

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 153 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tìm tính từ có trong các câu sau:

a) Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc  vung và nó thì oai như một vị chúa tể.

(Ếch ngồi đáy giếng)

b) Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm […]. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi.

(Tô Hoài)

Trả lời:

Các tính từ:

a) bé, oai

b) nhạt, vàng hoe, vàng lịm, vàng ối, héo, vàng tươi.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 154 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Kể thêm một số tính từ mà em biết và nêu ý nghĩa khái quát của chúng.

Trả lời:

Mô tả đặc điểm (hình dạng, kích thước, tính chất) của sự vật: Ngắn, dài, cao, thấp, nhỏ, to, lớn, bé, nho nhỏ…

Mô tả màu sắc của sự vật: Đỏ, đen, tím, vàng, xanh, trắng, xanh ngắt, đo đỏ…

Mô tả hành động trạng thái của sự vật: Chậm chạp, nhanh nhẹn, yếu ớt, mạnh mẽ, dũng cảm, hèn nhát…

3. Trả lời câu hỏi 3 trang 154 sgk Ngữ văn 6 tập 1

So sánh tính từ với động từ:

–  Về khả năng kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, chớ hãy, đừng…

–  Về khả năng làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu.

Trả lời:

–  Về khả năng kết hợp với đã, sẽ, đang, cũng, vẫn: tính từ và động từ có khả năng giống nhau.

–  Về khả năng kết hợp với hãy, đừng, chớ: tính từ bị hạn chế, còn động từ có khả năng kết hợp mạnh.

–  Về khả năng làm chủ ngữ: tính từ và động từ giống nhau.

–  Về khả năng làm vị ngữ: khả năng của tính từ hạn chế hơn động từ.

II – Các loại tính từ

Có hai loại tính từ đáng chú ý là:

– Tính từ chỉ đặc điểm tương đối (có thể kết hợp với từ chỉ mức độ).

– Tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối (không thể kết hợp với từ chỉ mức độ).

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 154 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Trong số các tính từ vừa tìm được ở phần I:

–  Những tính từ nào có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ (rất, hơi, khá, lắm, quá…)?

–  Những tính từ nào không có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ?

Trả lời:

Từ có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ (rất, hơi, khá, lắm, quá…) Từ không có khả năng kết hợp với các từ chỉ mức độ (rất, hơi, khá, lắm, quá)
bé, oai. vàng hoe, vàng lịm, vàng ối, vàng tươi.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 154 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Hãy giải thích hiện tượng trên.

Trả lời:

– Bé, oai: là những tính từ chỉ đặc điểm tương đối.

– Vàng là tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối.

– Tính từ tương đối có thể kết hợp được với từ chỉ mức độ.

– Tính từ tuyệt đối không thể kết hợp được với các từ chỉ mức độ.

III – Cụm tính từ

Mô hình cụm tính từ:

Phần trước Phần trung tâm Phần sau
vẫn / còn / đang trẻ như một thanh niên

Trong cụm tính từ:

Các phụ ngữ ở phần trước có thể biểu thị

Quan hệ thời gian (đã, đang, sẽ…)

Sự tiếp diễn tương tự (lại, còn, cũng…)

Mức độ của đặc điểm (rất, lắm, quá…), tính chất

Sự khẳng định hay phủ định;…

Các phụ ngữ ở phần sau có thể biểu thị

Vị trí (này, kia, ấy, nọ…)

Sự so sánh (như…)

Mức độ (lắm, quá…)

Phạm vi hay nguyên nhân của đặc điểm, tính chất;…

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 155 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Vẽ mô hình cấu tạo của những cụm tính từ in đậm trong các câu sau:

– Cuối buổi chiều, Huế thường trở về trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng đến nỗi tôi cảm thấy hình như có một cái gì đang lắng xuống thêm một chút nữa trong thành phố vốn đã rất yên tĩnh này.

(Hoàng Phủ Ngọc Tường)

– […] Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm và cao, mặt trăng nhỏ lại, sáng vằng vặc ở trên không.

(Thạch Lam)

Trả lời:

Phần trước Trung tâm Phần sau
vốn đã rất yên tĩnh
nhỏ lại
sáng vằng vặc ở trên không

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 155 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Tìm thêm những từ ngữ có thể làm phụ ngữ ở phần trước, phần sau cụm tính từ. Cho biết những phụ ngữ ấy bổ sung cho tính từ trung tâm những ý nghĩa gì?

Trả lời:

– Từ ngữ có thể làm phụ trước: quan hệ thời gian (đã, đang, sẽ,…), sự tiếp diễn tương tự (lại, còn, cũng,…), mức độ (rất, lắm, quá,…), khẳng định hay phủ định.

– Từ ngữ có thể làm phụ sau: biểu thị vị trí (này, kia, nọ, ấy,…), sự so sánh (như…), mức độ (lắm, quá,…), phạm vi hay nguyên nhân…

IV – Luyện tập

1. Trả lời câu hỏi 1 trang 155 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Dưới đây là năm câu của năm ông thầy bói nhận xét về con voi (truyện Thầy bói xem voi). Tìm cụm tính từ trong các câu ấy.

a) Nó sun sung như con đỉa.

b) Nó chần chẫn như cái đòn càn.

c) Nó bè bè như cái quạt thóc.

d) Nó sừng sững như cái cột đình.

đ) Nó tun tủn như cái chổi sể cùn.

Trả lời:

Các cụm tính từ là:

a) sun sun như con đỉa.

b) chần chẫn như cái đòn càn.

c) bè bè như cái quạt thóc.

d) sừng sững như cái cột đình.

e) tun tủn như cái chổi sể cùn.

2. Trả lời câu hỏi 2 trang 156 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Việc dùng các tính từ và phụ ngữ so sánh trong những câu trên có tác dụng phê bình và gây cười như thế nào?

Trả lời:

– Các tính từ: sun sun, chần chẫn, bè bè, sừng sững, tun tủn

→ Các tính từ đều là từ láy, có tác dụng gợi hình, gợi cảm.

– Các sự vật được đem so sánh với con voi như là những sự vật quen thuộc hằng ngày nhỏ bé, tầm thường so với thực tế đồ sộ của con voi.

⟶ Điều này tố cáo sự hiểu biết nông cạn, eo hẹp, phiến diện của các ông thầy bói.

3. Trả lời câu hỏi 3 trang 156 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng, ông lão tội nghiệp phải ra biển năm lần để cầu xin con cá thoả mãn lòng tham của vợ. Mỗi lần như vậy, biển xanh được tả một khác. Hãy so sánh cách dùng động từ, tính từ trong năm câu văn tả biển ấy và cho biết những khác biệt đó nói lên điều gì.

– Lần 1 (xin cái máng lợn mới): Biển gợn sóng êm ả.

– Lần 2 (xin một ngôi nhà mới): Biển xanh đã nổi sóng.

– Lần 3 (xin cho vợ làm nhất phẩm phu nhân): Biển xanh nổi sóng dữ dội.

– Lần 4 (xin cho vợ làm nữ hoàng): Biển nổi sóng mù mịt.

– Lần 5 (xin cho vợ làm Long Vương): Một cơn dông tố kinh khủng kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm.

Trả lời:

– Động từ: gợn → nổi.

– Tính từ: êm ả → dữ dội → mù mịt → ầm ầm.

Ý nghĩa biểu tượng: Sóng là thái độ giận dữ của biển khơi ngày càng tăng trước thái độ tham lam ngày càng quá quắt của mụ vợ ông lão.

4. Trả lời câu hỏi 4 trang 156 sgk Ngữ văn 6 tập 1

Quá trình thay đổi từ không đến có, rồi từ có trở lại không trong đời sống vợ chồng người đánh cá (truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng) thể hiện qua cách dùng các tính từ trong những cụm danh từ sau đây như thế nào?

a) cái máng lợn đã sứt mẻ ⟶ một cái máng lợn mới ⟶ cái máng lợn sứt mẻ.

b) một túp lều ⟶ một ngôi nhà xinh đẹp ⟶ một toà lâu đài to lớn ⟶ một cung điện nguy nga ⟶ túp lều nát ngày xưa.

Trả lời:

a) Nát → mới → sứt mẻ

b) Nát → đẹp → to lớn → nguy nga → nát.

Kết luận: Các tính từ chỉ sự thay đổi trong cuộc sống của vợ chồng ông lão:

Nghèo khổ → giàu sang → nghèo khổ.

Áp dụng

Viết đoạn văn ngắn có sử dụng cụm tính từ và chỉ rõ

Bài làm:

Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình. Đây là câu nói rất hay mà Bác Hồ đã dành tặng cho tầng lớp thiếu niên chúng em, ý nhắc bảo chúng em: Chúng em vẫn còn nhỏ hãy tập trung học tập thật tốt là sẽ trở thành một con người tốt. Là một thành viên trong đoàn trường, em càng phấn đấu mình hơn để có thể làm tấm gương cho các bạn noi theo.

Em cố gắng học tập một cách chăm chỉ nhất, làm mọi công việc theo quy định của trường lớp đã đề ra. Hằng ngày, em vẫn thường đốc thúc các bạn đi học và làm bài tập đầu đủ. Trong lớp em thường xuyên giơ tay phát biểu, xây dựng bài. Những lúc cô giảng, em chăm chú nghe một cách say sưa như nghe những câu chuyện của bà vậy. Em rất mong mình có thể là một tấm gương để mọi người noi theo.

Cụm tính từ: “Chăm chỉ nhất”, “chăm chú nghe một cách say sưa như nghe những câu chuyện của bà vậy​”.

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Tính từ và cụm tính từ sgk Ngữ văn 6 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“