Soạn bài Tỏ lòng sgk Ngữ văn 10 tập 1

Nội dung bài Soạn bài Tỏ lòng sgk Ngữ văn 10 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, phân tích, cảm nhận, thuyết minh, nghị luận,… đầy đủ các bài văn lớp 10 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn và ôn thi THPT Quốc gia.


TỎ LÒNG

(Thuật hoài)

PHẠM NGŨ LÃO

TIỂU DẪN

Phạm Ngũ Lão (1255 – 1320) người làng Phù Ủng, huyện Đường Hào (nay thuộc huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên), là con rể (lấy con gái nuôi) của Trần Hưng Đạo, được giữ đội quân hữu vệ. Ông có nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên, làm đến chức Điện suý, được phong tước Quan nội hầu. Là võ tướng nhưng ông thích đọc sách, ngâm thơ và từng được ngợi ca là người văn võ toàn tài. Lúc ông qua đời, vua Trần Minh Tông ra lệnh ghỉ chầu năm ngày để tỏ lòng tưởng nhớ.

Tác phẩm của ông hiện còn hai bài thơ là Tỏ lòng (Thuật hoài) và Viếng Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương (Văn Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương).


VĂN BẢN

Phiên âm:

Hoàng sóc giang sơn kháp kỉ thu,
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.
Nam nhi vị liễu công danh trái,
Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu.

Dịch nghĩa:

Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu,
Ba quân (1) như hổ bào, khi thế hùng dũng nuốt trôi trâu (2)
Thân nam nhi mà chưa trả xong nợ công danh,
Thì luống thẹn thùng khi nghe người đời kể chuyện Vũ hầu (3)

Dịch thơ:

Múa giáo non sông trải mấy thu,
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu.
Công danh nam tử con vương nợ,
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.

(Bùi Văn Nguyên dịch, Theo Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, tập II – Văn học thế kỉ X – thế kỉ XVII, NXB Văn học, Hà Nội, 1976)

Dưới đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Tỏ lòng sgk Ngữ văn 10 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Nội dung chi tiết câu trả lời từng câu hỏi các bạn xem dưới đây:


HƯỚNG DẪN HỌC BÀI

Bố cục: (2 phần)

– Hai câu đầu: Hình tượng con người và quân đội thời Trần

– Hai câu sau: Chí làm trai – nỗi lòng của tác giả

Nội dung chính:

Tỏ lòng khắc họa được vẻ đẹp của con người có sức mạnh, có lí tưởng, nhân cách cao cả cùng khí thế hào hùng của thời đại.


1. Câu 1 trang 116 Ngữ văn 10 tập 1

Chỉ ra điểm khác nhau giữa câu thơ đầu trong nguyên tác chữ Hán (qua phần dịch nghĩa) với câu thơ dịch. Có gì đáng lưu ý về không gian, thời gian trong đó con người xuất hiện? Con người ở đây mang tư thế, vóc dáng như thế nào?

Trả lời:

– Hai tiếng múa giáo trong bản dịch thơ chưa lột tả hết vẻ đẹp của hai tiếng hoành sóc trong bản nguyên tác:

Múa giáo gợi tính biểu diễn nhiều hơn

Hoành sóc nghĩa là cầm ngang ngọn giáo, vừa gợi động tác cầm giáo chắc chắc, dứt khoát trấn giữ đất nước vừa gợi sự kì vĩ khi độ dài cây trường giáo như đo bằng chiều ngang non sông.

– Con người được đặt trong bối cảnh không gian kì vĩ, rộng lớn (non sông) và thời gian dài lâu, bền bỉ (trải mấy thu).

– Con người mang tầm vóc non sông, vũ trụ và tư thế trấn giữ đất nước hào hùng, oai phong lẫm liệt.


2. Câu 2 trang 116 Ngữ văn 10 tập 1

Anh (chị) cảm nhận như thế nào về sức mạnh của quân đội nhà Trần qua câu thơ “Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu”?

Trả lời:

– Hình ảnh ba quân nói về quân đội nhà Trần và cũng biểu tượng cho dân tộc Việt.

– Thủ pháp so sánh (tam quân tì hổ: ba quân như hổ báo) và cách nói phóng đại (khí thôn ngưu: khí thế nuốt trôi trâu/ khí thế át sao ngưu) khẳng định sức mạnh lớn lao, khí thế ngút trời của quân đội nhà Trần, đó chính là hào khí Đông A, tinh thần thời đại.


3. Câu 3 trang 116 Ngữ văn 10 tập 1

“Nợ” công danh mà tác giả nói tới trong bài thơ có thể hiểu theo nghĩa nào dưới đây:

– Thể hiện chí làm trai theo tinh thần Nho giáo: lập công (để lại sự nghiệp), lập danh (để lại tiếng thơm)

– Chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với dân, với nước.

– Cả hai nghĩa trên.

Trả lời:

 Nợ công danh trong bài thơ vừa thể hiện chí làm trai tích cực theo tinh thần Nho giáo (lập công: để lại sự nghiệp, lập danh: để lại tiếng thơm)

– Là món nợ non sông, chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với đất nước.


4. Câu 4 trang 116 Ngữ văn 10 tập 1

Phân tích ý nghĩa của nỗi “thẹn” trong câu thơ cuối.

Trả lời:

– Nỗi thẹn của Phạm Ngũ Lão thể hiện tâm huyết lớn lao của ông đối với đất nước.

– Ông thẹn vì chưa có tài mưu lược lớn lao như Vũ Hầu Gia Cát Lượng đời Hán để trừ giặc, cứu nước.

⇒ Thể hiện nhân cách đẹp đẽ và tấm lòng yêu nước thương dân của ông.


5. Câu 5 trang 116 Ngữ văn 10 tập 1

Qua những lời thơ tỏ lòng, anh (chị) thấy hình ảnh trang nam nhi thời Trần mang vẻ đẹp như thế nào? Điều đó có ý nghĩa gì đối với tuổi trẻ hôm nay và ngày mai?

Trả lời:

– Qua những lời thơ tỏ lòng, hình ảnh trang nam nhi thời Trần hiện lên vừa hùng tráng, kì vĩ, mang tầm vóc vũ trụ, mang sức mạnh lớn lao vừa chan chứa tâm huyết với dân tộc và nhân cách cao cả.

– Tinh thần và hào khí Đông A ấy có tác dụng khích lệ, cổ vũ và trở thành tấm gương sáng cho tuổi trẻ hôm nay và mai sau học tập.


LUYỆN TẬP

Câu hỏi trang 116 Ngữ văn 10 tập 1

Học thuộc lòng bài thơ (bản phiên âm và bản dịch thơ).


CÁC BÀI VĂN HAY


Bài trước:

Bài tiếp theo:


Xem thêm:

Trên đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Tỏ lòng sgk Ngữ văn 10 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các em làm bài Ngữ văn thật tốt!


“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com