Nội Dung
I – Các loại từ ghép
– Từ ghép chính phụ: là từ ghép có hai tiếng: tiếng chính và tiếng phụ. Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính.
Ví dụ:
| Tiếng chính | Tiếng phụ |
| bà | ngoại |
| xe | đạp |
– Từ ghép đẳng lập: là từ ghép không phân ra tiếng chính và tiếng phụ, các tiếng bình đẳng với nhau về quan hệ ngữ pháp.
Ví dụ: Quần áo, trầm bổng, cha mẹ…
1. Trả lời câu hỏi 1 trang 13 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Trong các từ ghép bà ngoại, thơm phức, tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính? Em có nhận xét gì về trật tự của các tiếng trong những từ ấy?
(1) Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại […].
(Lí Lan)
(2) Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy lại thu cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ […].
(Thạch Lam)
Trả lời:
– Tiếng chính: bà, thơm.
– Tiếng phụ: ngoại, phức.
Nhận xét: Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau. Tiếng phụ bổ sung ý cho tiếng chính.
2. Trả lời câu hỏi 2 trang 14 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Các tiếng trong hai từ ghép: quần áo, trầm bổng ở những ví dụ sau (trích văn bản Cổng trường mở ra) có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không?
– Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới, cặp sách mới, tập vở mới, mọi thứ đâu đó đã sẵn sàng, khiến con cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường.
– Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang lên bên tai tiếng đọc bài trầm bổng […].
Trả lời:
Các tiếng trong hai từ ghép: quần áo, trầm bổng không có phân ra tiếng chính, tiếng phụ, mà bình đẳng về mặt ngữ pháp.
II – Nghĩa của từ ghép
– Nghĩa của từ ghép chính phụ hẹp hơn nghĩa tiếng chính: Tính chất phân nghĩa
– Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát hơn so với nghĩa của các tiếng tạo nên nó: Tính chất hợp nghĩa.
1. Trả lời câu hỏi 1 trang 14 sgk Ngữ văn 7 tập 1
So sánh nghĩa của từ bà ngoại với nghĩa của từ bà, nghĩa của từ thơm phức với nghĩa từ thơm, em thấy có gì khác nhau.
Trả lời:
Nghĩa của từ ghép bà ngoại hẹp hơn nghĩa của từ bà, nghĩa của từ thơm phức hẹp hơn nghĩa của từ thơm.
– Bà ngoại và bà:
+ Bà ngoại: chỉ người phụ nữ sinh ra mẹ.
+ Bà: chỉ người phụ nữ sinh ra cha hoặc mẹ.
– Thơm phức và thơm:
+ Thơm phức: chỉ mùi thơm đậm đặc, gây ấn tượng mạnh.
+ Thơm: chỉ mùi thơm nói chung.
2. Trả lời câu hỏi 2 trang 14 sgk Ngữ văn 7 tập 1
So sánh nghĩa của từ quần áo với nghĩa của mỗi tiếng quần, áo; nghĩa của từ trầm bổng với nghĩa mỗi tiếng trầm, bổng em thấy có gì khác nhau?
Trả lời:
Nghĩa của từ quần áo khái quát hơn nghĩa của mỗi tiếng quần, áo; nghĩa của từ trầm bổng khái quát hơn nghĩa của mỗi tiếng trầm, bổng.
– Quần áo với quần, áo:
+ Quần áo: chỉ chung cả quần áo.
+ Quần, áo: chỉ riêng lẻ cái quần, cái áo.
– Trầm bổng với trầm, bổng:
+ Trầm bổng: chỉ âm thanh lúc thấp lúc cao
+ Trầm, bổng: chỉ từng cao độ cụ thể.
III – Luyện tập
1. Trả lời câu hỏi 1 trang 15 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Xếp các từ ghép: suy nghĩ, lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, ẩm ướt, đầu đuôi, cười nụ theo bảng phân loại.
Trả lời:
Phân loại từ ghép
| Từ ghép chính phụ | lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ. |
| Từ ghép đẳng lập | suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi. |
2. Trả lời câu hỏi 2 trang 15 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Điền thêm tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo từ ghép chính phụ.
| bút … | ăn … |
| thước … | trắng … |
| mưa … | vui … |
| làm … | nhát … |
Trả lời:
Điền thêm tiếng để tạo từ ghép chính phụ:
| bút chì thước kẻ mưa rào làm quen |
ăn bám trắng xóa vui tai nhát gan |
3. Trả lời câu hỏi 3 trang 15 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Điền thêm tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo từ ghép đẳng lập.
| núi | … | mặt | … |
| … | … | ||
| ham | … | học | … |
| … | … | ||
| xinh | … | tươi | … |
| … | … |
Trả lời
Điền thêm tiếng để tạo từ ghép đẳng lập:
– Núi: núi đồi, núi non
– Ham: ham muốn, ham thích
– Xinh: xinh đẹp, xinh tươi
– Mặt: mặt mày, mặt mũi
– Học: học hành, học hỏi.
– Tươi: tươi tốt, tươi mát.
| núi | đồi | mặt | mày |
| non | mũi | ||
| ham | muốn | học | hành |
| thích | hỏi | ||
| xinh | đẹp | tươi | tốt |
| tươi | mát |
4. Trả lời câu hỏi 4 trang 15 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Tại sao có thể nói một cuốn sách, một cuốn vở mà không thể nói một cuốn sách vở?
Trả lời:
Có thể nói một cuốn sách, một cuốn vở, vì sách và vở là danh từ chỉ sự vật tồn tại dưới dạng cá thể, có thể đếm được nhưng không thể nói một cuốn sách vở, vì sách vở là từ ghép đẳng lập có nghĩa tổng hợp chỉ chung cả loại.
5. Trả lời câu hỏi 5 trang 15 sgk Ngữ văn 7 tập 1
a) Có phải mọi thứ hoa có màu hồng đều gọi là hoa hồng không?
b) Em Nam nói “Cái áo dài của chị em ngắn quá!”. Nói như thế có đúng không? Tại sao?
c) Có phải mọi loại cà chua đều chua không? Nói “Quả cà chua này ngọt quá!” có được không? Tại sao?
d) Có phải mọi loại cá màu vàng đều là cá vàng không? Cá vàng là loại cá như thế nào?
Trả lời:
a) Không phải mọi thứ hoa màu hồng đều gọi là hoa hồng
(Ví dụ: hoa ti gôn có màu hồng, hoa lyly hồng, hoa mẫu đơn màu hồng, hoa đào cũng mang sắc hồng)
b) Em Nam nói như thế không có gì sai. Vì áo dài là từ ghép chính phụ chỉ một loại áo trong đó từ dài không nhằm mục đích chỉ tính chất cái áo đó
c) Không phải mọi loại cà chua đều chua cho nên có thể nói quả cà chua này ngọt quá. Vì cà chua là từ ghép chính phụ chỉ một loại cà trong đó từ chua không nhằm chỉ tính chất mùi vị quả cà đó ra sao.
d) Không phải mọi loại cá có màu vàng đều gọi là cá vàng. Cá vàng là loại cá cảnh nuôi nhằm mục đích giải trí.
6. Trả lời câu hỏi 6 trang 16 sgk Ngữ văn 7 tập 1
So sánh nghĩa của các từ ghép mát tay, nóng lòng, gang thép (anh ấy là một chiến sĩ gang thép), tay chân (một tay chân thân tín) với nghĩa của những tiếng tạo nên chúng.
Trả lời:
So sánh nghĩa của các từ ghép với nghĩa của những tiếng tạo nên chúng.
– Mát tay: dễ đạt được kết quả tốt.
Mát: có nhiệt độ vừa phải gây cảm giác dễ chịu.
Tay: một bộ phận của cơ thể nối liền với vai.
– Nóng lòng: có tâm trạng mong muốn cao độ muốn làm việc gì.
Nóng: có nhiệt độ cao hơn mức được coi là trung bình.
Lòng: bụng của con người, được coi là biểu tượng của mặt tâm lí.
– Gang thép: cứng cỏi, vững vàng đến mức không gì lay chuyển được
Gang: hợp kim của sắt với carbon và một số nguyên tố, thường dùng để đúc đồ vật.
Thép: hợp kim bền, cứng, dẻo của sắt với một lượng nhỏ carbon.
– Tay chân: người thân tín, người tin cẩn giúp việc cho mình.
Tay: một bộ phận của cơ thể nối liền với vai.
Chân: một bộ phận của cơ thể dùng để di chuyển.
7. Trả lời câu hỏi 7* trang 16 sgk Ngữ văn 7 tập 1
Phân tích cấu tạo của những từ ghép có ba tiếng máy hơi nước, than tổ ong, bánh đa nem theo mẫu sau:
Mẫu: 
Trả lời:
Phân tích:
– Máy hơi nước: máy là tiếng chính, hơi và nước là tiếng phụ bổ nghĩa cho tiếng chính trong đó nước lại bổ nghĩa cho hơi.
– Than tổ ong: than là tiếng chính, tổ và ong là tiếng phụ bổ nghĩa cho tiếng chính, trong đó ong còn bổ nghĩa cho tổ.
– Bánh đa nem: bánh là tiếng chính, đa và nem là tiếng phụ bổ nghĩa cho tiếng chính, trong đó nem lại bổ nghĩa cho đa.
Bài trước:
Bài tiếp theo:
Xem thêm:
- Các bài soạn Ngữ văn 7 khác
- Để học tốt môn Toán lớp 7
- Để học tốt môn Vật lí lớp 7
- Để học tốt môn Sinh học lớp 7
- Để học tốt môn Lịch sử lớp 7
- Để học tốt môn Địa lí lớp 7
- Để học tốt môn Tiếng Anh lớp 7
- Để học tốt môn Tiếng Anh lớp 7 thí điểm
- Để học tốt môn Tin học lớp 7
- Để học tốt môn GDCD lớp 7
Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Từ ghép sgk Ngữ văn 7 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!
“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“