Nội Dung
Hướng dẫn Trả lời câu hỏi Bài 1. Nhật Bản, sách giáo khoa Lịch sử lớp 11. Nội dung trả lời câu hỏi và bài tập 1 2 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11 bao gồm đầy đủ kiến thức lý thuyết và bài tập có trong SGK để giúp các em học tốt môn lịch sử lớp 11.
Lý thuyết
1. Nhật Bản từ đầu thế kỉ XIX đến trước năm 1868
Đầu thế kỉ XIX chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản đứng đầu là Tướng quân (Sô- gun) làm vào khủng hoảng suy yếu.
a) Về kinh tế:
– Nông nghiệp vẫn dựa trên quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu. Địa chủ bóc lột nhân dân lao động rất nặng nề. Tình trạng mất mùa đói kém liên tiếp xảy ra.
– Công nghiệp: ở các thành thị, hải cảng, kinh tế hàng hoá phát triển, công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều.
– Những mầm mống kinh tế tư sản chủ nghĩa phát triển nhanh chóng.
b) Về xã hội:
– Tầng lớp tư sản thương nghiệp ra đời từ lâu, tầng lớp tư sản công nghiệp hình thành và ngày càng giàu có.
– Các nhà công thương lại không có quyền lực về chính trị.
– Giai cấp tư sản vẫn còn yếu, không đủ sức xoá bỏ chế độ phong kiến, nông dân là đối tượng bóc lột chủ yếu của giai cấp phong kiến, còn thị dân thì không chỉ bị phong kiến khống chế mà còn bị các nhà buôn và bọn cho vay lãi bóc lột.
c) Về chính trị:
– Đến giữa thế kỉ XIX, Nhật Bản vẫn là quốc gia phong kiến. Nhà vua được tôn là Thiên hoàng, có vị tối cao nhưng quyền hành chủ yếu thuộc về Tướng quân.
– Giữa lúc mâu thuẫn giai cấp trong nước ngày càng gay gắt, chế độ Mạc Phủ khủng hoảng nghiêm trọng thì các nước tư bản phương Tây, trước tiên là Mĩ, dùng áp lực quân sự đòi Nhật Bản phải “mở cửa”.
→ Như vậy, đến giữa thế kỉ XIX, Nhật Bản đã lâm vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng, đứng trước sự lựa chọn: hoặc tiếp tục con đường trì trệ, bảo thủ để các nước đế quốc xâu xé; hoặc canh tân, cải cách xoá bỏ chế độ phong kiến, đưa Nhật Bản hoà nhập với nền kinh tế phương Tây.
2. Cuộc Duy tân Minh Trị
Vài nét về Thiên Hoàng Minh Trị: “Thiên hoàng Minh Trị (3/11/1852 – 30 /7/1912) là vị Thiên hoàng thứ 122 của Nhật Bản theo Danh sách Thiên hoàng truyền thống, trị vì từ ngày 3 tháng 2 năm 1867 tới khi qua đời. Ông được coi là một vị minh quân có công lớn nhất trong lịch sử Nhật Bản, đã canh tân và đưa Nhật Bản trở thành một quốc gia hiện đại, thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa của các nước đế quốc phương Tây giữa lúc chủ nghĩa thực dân đang phát triển mạnh.”
a) Nguyên nhân:
– Những hiệp ước bất bình mà Mạc phủ kí kết với nước ngoài làm cho tầng lớp xã hội phản ứng mạnh mẽ.
– Phong trào đấu tranh chống Sô gun nổ ra sôi nổi vào những năm 60 của thế kỉ XX đã làm sụp đổ chế độ Mạc phủ.
– Tháng 01/1868 Sô-gun bị lật đổ. Thiên hoàng Minh Trị (Meiji) trở lại nắm quyền và thực hiện một loạt cải cách.
b) Nội dung cải cách Minh Trị:
Tháng 1-1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh Trị (May-gi) đã thực hiện một loạt cải cách tiến bộ nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng phong kiến lạc hâu.
– Về chính trị :
+Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
+ Ban hành Hiến pháp 1889.
– Về kinh tế:
+ Thống nhất tiền tệ, thống nhất thị trường, xoá bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến.
+ Tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn.
+ Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống, phục vụ giao thông liên lạc.
– Về quân sự:
+ Được tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây.
+ Chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh.
+ Chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược.
– Về giáo dục:
+ Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc.
+ Chú trọng nội dung khoa học- kỹ thuật trong chương trình giảng dạy,.
+ Cử những học sinh giỏi đi du học phương Tây…
c) Tính chất – ý nghĩa:
– Cải cách Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản.
– Nhật thoát khỏi số phận bị các nước tư bản phương Tây xâm lược
– Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Nhật.
3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa
– Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX (sau chiến tranh Trung – Nhật (1894-1895), kinh tế Nhật Bản phát triển mạnh mẽ.
– Quá trình tập trung trong công nghiệp, thương nghiệp với ngân hành đã đưa đến sự ra đời những công ty độc quyền, Mít-xưi, Mit-su-bi-si chi phối đời sống kinh tế, chính trị Nhật Bản.
– Đầu thế kỉ XX, Nhật thi hành chính sách xâm lược và bành trướng:
+ Năm 1874 Nhật xâm lược Đài Loan.
+ Năm 1894 – 1895 Nhật gây chiến với Trung Quốc để tranh giành Triều Tiên, uy hiếp Bắc Kinh, chiếm cửa biển Lữ Thuận, nhà Thanh phải nhượng Đài Loan và Liêu Đông cho Nhật
+ Năm 1904-1905 Nhật gây chiến với Nga buộc Nga phải nhường cửa biển Lữ Thuận, đảo Xa-kha-lin, thừa nhận Nhật Bản chiếm đóng Triều Tiên.
+ Năm 1914, Nhật dùng vũ lực mở rộng ảnh hưởng ở Trung Quốc và chiếm Sơn Đông. Nhật trở thành đế quốc hung mạnh nhất châu Á.
+ Cùng với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản là sự bần cùng hoá của quần chúng nhân dân lao động.
+ Chủ nghĩa đế quốc Nhật được gọi là “Chủ nghĩa đế quốc phong kiến quân phiệt, hiếu chiến”
– Chính sách đối nội:
+ Rất phản động, bóc lột nặng nề nhân dân trong nước, nhất là giai cấp công nhân, công nhân Nhật phải làm việc từ 12 đến 14 giờ một ngày trong những điều kiện tồi tệ, tiền lương thấp.
+ Sự bóc lột nặng nề của giới chủ đã dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh của công nhân.
Trước khi đi vào Hướng dẫn Giải bài tập 1 2 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11 chúng ta hãy trả lời câu hỏi thảo luận giữa bài trên lớp sau đây:
Thảo luận
1. Trả lời câu hỏi thảo luận bài 1 trang 5 sgk Lịch sử 11
Tình hình Nhật Bản từ đầu thế kỉ XIX đến những năm 1868 có những điểm gì nổi bật.
Trả lời:
– Kinh tế:
+ Nền nông nghiệp lạc hậu, mất mùa đói kém kéo dài.
+ Địa chủ bóc lột nông dân nặng nề, mức tô cao lên đến 50%
+ Ở thành thị, kinh tế phát triển nhất là thủ công nghiệp
+ Mầm mống kinh tế tư bản phát triển nhanh
– Xã hội:
+ Tầng lớp Đaimyô là quý tộc, làm chủ lãnh địa của họ
+ Tầng lớp tư sản dần xuất hiện, trở thành lực lượng đấu tranh chống chế độ phong kiến.
+ Tầng lớp tư sản công nghiệp ngày càng giàu có những không có quyền lực chính trị.
+ Tầng lớp nông dân và thị dân bị bóc lột nặng nề.
– Chính trị:
+ Nhật Bản vẫn là quốc gia phong kiến đến thế kỉ XIX, Thiên Hoàng là người đứng đầu những quyền lực thuộc về dòng họ Tô-ku-ga-oa.
+ Các nước phương tây dùng áp lực quân sự đòi Nhật Bản “mở cửa”, đến giữa thế kỉ XIX, Nhật Bản lâm vào khủng hoảng.
2. Trả lời câu hỏi thảo luận bài 1 trang 6 sgk Lịch sử 11
– Trình bày nội dung cơ bản của cuộc duy tân Minh Trị?
– Ý nghĩa nổi bật của cuộc duy tân Minh Trị?
Trả lời:
♦ Nội dung cơ bản của cuộc duy tân Minh Trị:
– Chính trị:
+ Thành lập chính phủ mới, đóng lai trò quan trọng là tầng lớp quý tộc.
+ Thực hiện quyền bình đẳng công dân.
+ Năm 1989, ban hành hiến pháp, thiết lập quân chủ lập hiến
– Kinh tế:
+ Thi hành thống nhất tiền tệ, thị trường
+ Cho phép mua bán đất
+ Phát triển kinh tế tư bản, xây dựng cơ sở vật chất.
– Quân sự:
+ Xây dựng theo phương tây, thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự.
+ Chú trọng đóng tàu, sản xuất vũ khí, đạn dược và mời chuyên gia nước ngoài
– Giáo dục:
+ Chú trọng áp dụng khoa học-kĩ thuật trong giảng dạy
+ Giáo dục bắt buộc, cử học sinh giỏi đi du học..
♦ Ý nghĩa nổi bật của cuộc duy tân Minh Trị:
– Có ý nghĩa như một cách mạng tư sản, đưa nước Nhật đi lên theo con đường tư bản chủ nghĩa. Tạo ra nhiều chuyển biến mạnh mẽ trong xã hội và mở ra thời kì phát triển cho đất nước.
– Tuy nhiên vì không do tư sản lãnh đạo và chưa xóa bỏ chế độ phong kiến nên đây là cuộc cách mạng tư sản không triệt để.
3. Trả lời câu hỏi thảo luận bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11
Những sự kiện nào chứng tỏ cuối thế kỉ XIX, Nhật Bản đã chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.
Trả lời:
– Các công ty độc quyền xuất hiện và có khả năng chi phôi kinh tế và chính trị của Nhật Bản.
– Nhật Bản thực hiện nhiều cuộc chiến tranh xâm lược: Đài Loan (1874), Trung Quốc (1894 – 1895), Nga (1904 – 1905).
Dưới đây là Hướng dẫn Giải bài tập 1 2 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11. Các bạn hãy đọc kỹ đầu bài trước khi giải nhé!
Câu hỏi và bài tập
Giaibaisgk.com giới thiệu với các bạn đầy đủ phương pháp trả lời câu hỏi và bài tập lịch sử 11 kèm câu trả lời chi tiết câu hỏi và bài tập 1 2 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11 của Bài 1. Nhật Bản trong Chương I. Các nước Châu Á, Châu Phi và khu vực Mĩ Latinh (thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX) của Phần một. Lịch sử thế giới cận đại (tiếp theo) cho các bạn tham khảo. Nội dung chi tiết câu trả lời từng câu hỏi và bài tập các bạn xem dưới đây:
1. Giải bài tập 1 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11
Tại sao nói cuộc Duy tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản?
Trả lời:
Vì Duy tân Minh trị thủ tiêu chế độ Mạc Phủ, mở ra thời kì phát triển cho giai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản. Tuy nhiên vì chưa xóa bỏ phong kiến và không do giai cấp tư sản lãnh đạo nên Duy tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng tư sản chứ chưa phải cách mạng.
2. Giải bài tập 2 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11
Dựa vào lược đồ hình 3, trình bày những nét chính về sự bành trướng của đế quốc Nhật Bản cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.
Trả lời:
Sự bành trướng của Nhật Bản ngày càng tăng theo thời gian:
– Năm 1872-1879 và năm 1895 Nhật mới chỉ chiếm được một vài đảo nhỏ ở vùng biển giáp Trung Quốc, Đài Loan và Nga
– Từ 1905-1914, lãnh thổ Nhật chiếm được ngày càng lan ra mạnh mẽ trên đất liền, gồm có Triều Tiên, Sơn Đông(Trung Quốc)
– Phạm vị ảnh hưởng cũng từ đó mà lan ra rất mạnh, vượt rất xa khỏi lãnh thổ Nhật Bản.
Bài tiếp theo:
Xem thêm:
- Các bài Lịch sử 11 khác
- Để học tốt môn Toán lớp 11
- Để học tốt môn Vật lí lớp 11
- Để học tốt môn Sinh học lớp 11
- Để học tốt môn Ngữ văn lớp 11
- Để học tốt môn Địa lí lớp 11
- Để học tốt môn Tiếng Anh lớp 11
- Để học tốt môn Tiếng Anh lớp 11 thí điểm
- Để học tốt môn Tin học lớp 11
- Để học tốt môn GDCD lớp 11
Chúc các bạn làm bài tốt cùng giải bài tập sgk lịch sử lớp 11 với trả lời câu hỏi và bài tập 1 2 bài 1 trang 8 sgk Lịch sử 11!
“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“