Sinh học lớp 9

Hướng dẫn Trả lời câu hỏi 1 2 3 4 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9

Hướng dẫn Trả lời câu hỏi Bài 58. Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên, sách giáo khoa sinh học lớp 9. Nội dung bài Hướng dẫn Trả lời câu hỏi 1 2 3 4 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9 bao gồm đầy đủ lý thuyết, các khái niệm, phương pháp giải, công thức, chuyên đề sinh học, … có trong SGK để giúp các em học tốt môn sinh học lớp 9.

Lý thuyết

I – Các dạng tài nguyên chủ yếu

Các dạng tài nguyên thiên nhiên chủ yếu là đất, nước, khoáng sản, năng lượng, sinh vật và rừng… Những dạng tài nguyên sau một thời gian sử dụng sẽ bị cạn kiệt gọi là tài nguyên không tái sinh. Những dạng tài nguyên khi sử dụng hợp lí sẽ có điều kiện phát triển phục hồi gọi là tài nguyên tái sinh. Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng nhiệt từ trong lòng Trái Đất… Đó là những nguồn năng lượng sạch, khi sử dụng không gây ô nhiễm môi trường.

Hiện nay, tài nguyên năng lượng vĩnh cửu đang được nghiên cứu sừ dụng ngày càng nhiều, thay thế dần các dạng năng lượng đang bị cạn kiệt dần và cũng hạn chế được tình trạng ô nhiễm môi trường.

II – Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên

Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên là hình thức sử dụng vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên của xã hội hiện tại, vừa bảo đàm duy trì lâu dài các nguồn tài nguyên cho các thê hệ con cháu mai sau.

1. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất

– Đất là môi trưởng để sàn xuất lươne thực, thực phẩm nuôi sống con người. Đất còn là nơi để xây nhà, các khu công nghiệp, làm đường giao thồns… Sứ dụng hợp lí tài nguyên đất là làm cho đất không bị thoái hoá. Ví dụ : các hoạt động chống xói mòn, chốne khô hạn, chông nhiễm mặn… và nâng cao độ phì nhiêu của đất.

2. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước

Nước là nhu cầu không thể thiếu cùa mọi sinh vật trên Trái Đất. Tài nguyên nước là yếu tô quyết định chất lượng môi trường sông của con neười. Nguồn tài nguyên nước hiện nay trên Trái Đất đang ngày một ít dần và bị ô nhiễm. Tài nguyên nước tái sinh theo chu trình nước của Trái Đất. Chúng ta biết cách sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên nước là không làm ô nhiễm và cạn kiệt nguồn nước.

3. Sử dụng hợp lí tài nguyên rừng

Rừng không những là nguồn cung cấp nhiều loại lâm sản quý như gỗ củi, thuốc nhuộm, thuốc chừa bệnh…, mà còn giữ vai trò rất quan trọng như điều hoà khí hậu, góp phần ngăn chặn nạn lũ lụt, xói mòn đất… . Rừng là ngôi nhà chung của các loài động vật và vi sinh vật. Sinh vật rừng là nguồn sen quý giá, góp phần rất quan trọng trong việc giữ cân bằng sinh thái của Trái Đất.

Một phần lớn tài nguyên rừng đã bị khai thác kiệt quệ, diện tích rừng ngày càng thu hẹp. Điều đó đã ảnh hường xấu tới khí hậu của Trái Đất, đe doạ cuộc sống của con người vả các sinh vật khác.

Sừ dụng hợp lí tài íiguyên rừng là phải kết hợp giữa khai thác có mức độ tài nguyên rừng với bào vệ và trồng rừng. Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên, các vườn quốc gia… để bảo vệ các khu rừng quý đang có nguy cơ bị khai thác.

Việt Nam là nước có diện tích rừna lớn nhưng diện tích rừng ngày một giảm. Nhà nước Việt Nam đang rất tích cực tổ chức và động viên nhân dân trồng mới và bào vệ các khu rừng còn tồn tại.

Trước khi đi vào phần Hướng dẫn Trả lời câu hỏi 1 2 3 4 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9 chúng ta cùng hoạt động học tập, quan sát, thảo luận, trả lời các câu hỏi sau đây:

Quan sát, thảo luận

1. Trả lời câu hỏi trang 173 sgk Sinh học 9

∇ Chọn một hoặc một số nội dung thích hợp ở cột bên phải (kí hiệu bằng a,b,c..) ứng với mỗi loại tài nguyên ở cột bên trái (kí hiệu 1,2,3…) và ghi vào cột ” Ghi kết quả” ở bảng 58.1

Bảng 58.1. Các dạng tài nguyên thiên nhiên

Dạng tài nguyên Ghi kết quả Các tài nguyên
1. Tài nguyên tái sinh a) Khí đốt thiên nhiên
b) Tài nguyên nước
c) Tài nguyên đất
d) Năng lượng gió
e) Dầu lửa
g) Tài nguyên sinh vật
h) Bức xạ mặt trời
i) Than đá
k) Năng lượng thủy triều
l) Năng lượng suối nước nóng
2. Tài nguyên không tái sinh
3. Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu.

Trả lời:

Bảng 58.1. Các dạng tài nguyên thiên nhiên

Dạng tài nguyên Ghi kết quả Các tài nguyên
1. Tài nguyên tái sinh 1- b,c,g a) Khí đốt thiên nhiên
b) Tài nguyên nước
c) Tài nguyên đất
d) Năng lượng gió
e) Dầu lửa
g) Tài nguyên sinh vật
h) Bức xạ mặt trời
i) Than đá
k) Năng lượng thủy triều
l) Năng lượng suối nước nóng
2. Tài nguyên không tái sinh 2- a,e,i
3. Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu. 3- d,h,k,l

2. Trả lời câu hỏi trang 174 sgk Sinh học 9

∇ Hãy thực hiện các yêu cầu sau:

– Nêu tên các dạng tài nguyên không có khả năng tái sinh ở nước ta?

– Theo em tài nguyên rừng là tài nguyên tái sinh hay không tái sinh? Vì sao?

Trả lời:

Tài nguyên không tái sinh ở Việt Nam bao gồm: than đá, dầu lửa và nhiều loại khoáng sản khác.

Rừng là tài nguyên tái sinh vì nếu biết cách sử dụng và khai thác hợp lí thì tài nguyên rừng có thể phục hồi sau mỗi lần khai thác.
∇ Hãy đánh dấu X phù hợp với nội dung vào bảng 58.2

Bảng 58.2 Vai trò bảo vệ đất của thực vật

Tình trạng của đất Có thực vật bao phủ Không có thực vật bao phủ
Đất bị khô hạn
Đất bị xói mòn
Độ màu mỡ của đất tăng lên

– Hãy giải thích vì sao trên vùng đất dốc, những nơi có thực vật bao phủ và làm ruộng bậc thang lại có thể góp phần chống xói mòn đất.

Trả lời:

Bảng 58.2 Vai trò bảo vệ đất của thực vật

Tình trạng của đất Có thực vật bao phủ Không có thực vật bao phủ
Đất bị khô hạn X
Đất bị xói mòn X
Độ màu mỡ của đất tăng lên X

– Trên vùng đất dốc, những nơi có thực vật bao phủ và làm ruộng bậc thang, nước chảy trên mặt đất luôn va vào các gốc cây và lớp thảm mục trên mặt đất nên chảy chậm lại.

Do vậy, rừng có vai trò quan trọng trong việc hạn chế xói mòn đất, nhất là xói mòn trên đất sườn dốc.

3. Trả lời câu hỏi trang 176 sgk Sinh học 9

∇ Hãy điền thêm vào bảng 58.3 những ví dụ về ô nhiễm môi trường và cách khắc phục.

Bảng 58.3. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và cách khắc phục

Nguồn nước Nguyên nhân gây ô nhiễm  Cách khắc phục
Các sông, cống nước thải ở thành phố Do dòng chảy bị tắc và do xả rác bẩn xuống sông Khơi thông dòng chảy, không đổ rác thải xuống sông

– Hãy trả lời các câu hỏi sau:

+ Nếu bị thiếu nước sẽ có tác hại gì?

+ Nêu hậu quả của việc sử dụng nguồn nước bị ô nhiếm.

+ Trồng rừng có tác dụng trong việc bảo vệ tài nguyên nước hay không?

Trả lời:

Bảng 58.3. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và cách khắc phục

Nguồn nước Nguyên nhân gây ô nhiễm Cách khắc phục
Các sông, cống nước thải ở thành phố Do dòng chảy bị tắc và do xả rác bẩn xuống sông Khơi thông dòng chảy, không đổ rác thải xuống sông
Nước sông bẩn Nước thải từ các lò mổ gia súc Không thải nước mổ gia súc xuống sông
Nước chứa nhiều vi trùng gây bệnh Do nước bị ô nhiễm nên tạo điều kiện cho các vi sinh vật có hại phát triển Giữ sạch và thông thoáng nguồn nước, không tạo điều kiện cho vi sinh vật có hại phát triển
Nước biển Rác thải nhựa bị đổ ra biển
Dầu loang từ các vụ tai nạn tàu, do chất thải nhà máy,…		 Thu thập rác thải
Triển khai công tác cứu hộ kịp thời, xử lí dầu tràn,…

+ Thiếu nước là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh tật do mất vệ sinh và ảnh hưởng tới mùa màng do hạn hán, không đủ nước uống cho đàn gia súc.

+ Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm là nguyên nhân của nhiều bệnh tật ở người và động vật.

+ Có, vì trồng rừng tạo điều kiện cho tuần hoàn nước trên Trái Đất, tăng lượng nước bốc hơi và nước ngầm.

4. Trả lời câu hỏi trang 177 sgk Sinh học 9

∇ Hãy thực hiện các yêu cầu sau:

– Nêu hậu quả của việc chặt phá rừng.

– Em hãy kể tên một số khu rừng nổi tiếng ở nước ta đang được bảo vệ tốt. Theo em, chúng ta cần phải làm gì để bảo về khu rừng đó?

Trả lời:

– Hậu quả của việc chặt phá và đốt rừng làm cạn kiệt nguồn nước, xói mòn đất, ảnh hưởng tới khí hậu do lượng nước bốc hơi ít, mất nguồn gen sinh vật.

– Một số khu rừng nổi tiếng ở nước ta đang được bảo vệ tốt ở Việt Nam: Cúc Phương, Ba Vì, Tam Đảo, Ba Bể, Cát Bà, Bạch Mã, Bến En, Yooc Đôn, Cát Tiên, Côn Đảo, Rừng ngập mặn Cần Giờ, Rừng ngập mặn Đất mũi Cà Mau…

Chúng ta phải sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên rừng bằng cách kết hợp giữa khai thác, bảo vệ và trồng rừng.

Sau đây là phần Hướng dẫn Trả lời câu hỏi 1 2 3 4 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9. Nội dung chi tiết câu trả lời từng câu hỏi và bài tập các bạn xem dưới đây:

Câu hỏi và bài tập

1. Trả lời câu hỏi 1 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9

Tài nguyên không tái sinh và tái sinh khác nhau như thế nào?

Trả lời:

– Tài nguyên không tái sinh là nguồn tài nguyên sau một thời gian khai thác và sử dụng sẽ bị cạn kiệt dần.

– Tài nguyên tái sinh là nguồn tài nguyên khi sử dụng hợp lí sẽ có điều kiện phát triển phục hồi.

2. Trả lời câu hỏi 2 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9

Vì sao phải sử dụng tiết kiệm và hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên?

Trả lời:

Chúng ta phải sử dụng tiết kiệm và hợp lí tài nguyên thiên nhiên vì tài nguyên không phải là vô tận.

Chúng ta cần phải sử dụng hợp lí để vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên của xã hội hiện tại vừa bảo đảm duy trì lâu dài các nguồn tài nguyên cho các thế hệ con cháu mai sau.

3. Trả lời câu hỏi 3 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9

Nguồn năng lượng như thế nào được gọi là nguồn năng lượng sạch?

Trả lời:

Nguồn năng lượng sạch là các nguồn năng lượng khi sử dụng không sinh ra các chất thải môi trường.

Ví dụ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng nhiệt từ trong lòng trái đất.

4. Trả lời câu hỏi 4 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9

Sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên rừng có ảnh hưởng như thế nào tới các tài nguyên khác như tài nguyên đất và nước?

Trả lời:

Bảo vệ rừng và cây xanh trên mặt đất sẽ có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ đất, nước và các tài nguyên sinh vật khác.

Rừng có vai trò quan trọng trong việc hình thành và bảo vệ đất. Cây rừng hấp thụ các chất khoáng và nước trong đất. Lá cây rừng rụng cuống và xác sinh vật rừng sau khi được phân giải thành mùn hữu cơ sẽ cung cấp một lượng khoáng cho đất, tăng độ xốp của đất rừng.

Ở những vùng có rừng che phủ thì sau những trận mưa lớn, cây rừng đã giữ nưởc mưa làm cho nước ngấm được vào đất và lớp thảm mục nhiều hơn, đất không bị khô. Khi chảy trên mặt đất, nước luôn va vào gốc cây nên chảy chậm lại. Do vậy, rừng có vai trò quan trọng trong việc hạn chế xói mòn đất ,chống được bồi lấp lòng sông, lòng hồ, các công trình thủy lợi, thủy điện.

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là phần Hướng dẫn Trả lời câu hỏi 1 2 3 4 Bài 58 trang 177 sgk Sinh học 9 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài môn Sinh học lớp 9 thật tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“