Ngữ văn lớp 8

Soạn bài Câu phủ định sgk Ngữ văn 8 tập 2

Hướng dẫn Soạn Bài 22 sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập hai. Nội dung bài Soạn bài Câu phủ định sgk Ngữ văn 8 tập 2 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, cảm thụ, phân tích, thuyết minh,… đầy đủ các bài văn mẫu lớp 8 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn 8.

I – ĐẶC ĐIỂM HÌNH THỨC VÀ CHỨC NĂNG

1. Câu 1 trang 52 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Xét những câu sau và trả lời câu hỏi.

a) Nam đi Huế.

b) Nam không đi Huế.

c) Nam chưa đi Huế.

d) Nam chẳng đi Huế.

Câu hỏi:

– Các câu (b), (c), (d) có đặc điểm hình thức gì khác so với câu (a)?

– Những câu này có gì khác với câu (a) về chức năng?

Trả lời:

– Các câu b), c), d) khác với câu a) ở những từ ngữ phủ định: “không”, “chưa”, “chẳng”.

– Câu a) dùng để khẳng định việc “Nam đi Huế” là có diễn ra, còn câu b), c), d) dùng để phụ định sự việc đó, tức là việc “Nam đi Huế” không diễn ra.

2. Câu 2 trang 52 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.

Thầy sờ vòi bảo:

– Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun như con đỉa.

Thầy sờ ngà bảo:

– Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.

Thầy sờ tai bảo:

– Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc.

(Thầy bói xem voi)

Câu hỏi:

– Trong đoạn trích trên, những câu nào có từ ngữ phủ định?

– Mấy ông thầy bói xem voi dùng những câu có từ ngữ phủ định để làm gì? (Để phản bác một ý kiến, nhận định của người đối thoại hay để thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó?)

Trả lời:

– Những câu có từ ngữ phủ định là:

+ Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.

+ Đâu có!

– Hai câu phủ định trên nhằm để phản bác một ý kiến, nhận định của người đối thoại, vì vậy được gọi là câu phủ định bác bỏ.

II – LUYỆN TẬP

1. Câu 1 trang 53 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Trong các câu sau đây, câu nào là câu phủ định bác bỏ? Vì sao?

a) Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường đều chia tay đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học lớn nhỏ. Bằng hành động đó, họ muốn cam kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai.

(Theo Lí Lan, Cổng trường mở ra)

b) Tôi an ủi lão:

– Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! Vả lại ai nuôi chó mà chả bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là hóa kiếp cho nó đấy, hóa kiếp để cho nó làm kiếp khác.

(Nam Cao, Lão Hạc)

c) Không, chúng con không đói nữa đâu. Hai đứa ăn hết ngần kia củ khoai thì no mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa.

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

Trả lời:

a) Không có câu phủ định bác bỏ.

b) Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu!

⇒ Đây là câu tác giả phản bác lại ý kiến của lão Hạc nhận xét về con chó đã đưa ra trước đó.

c) Không, chúng con không đói nữa đâu.

⇒ Đây là câu của cái Tí phản bác lại ý điều mà chị Dậu nghĩ: mấy đứa con mình đang đói quá đã đưa ra ở phần văn bản trước đó.

2. Câu 2 trang 53 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.

a) Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải là không có ý nghĩa.

(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương)

b) Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không từng ăn trong Tết trung thu, ăn no như ăn cả mùa thu vào lòng vào dạ.

(Băng Sơn, Quả thơm)

c) Từng qua thời kì thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nhìn một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường.

(Tạ Việt Anh, Cây sấu Hà Nội)

Câu hỏi:

– Những câu trên có ý nghĩa phủ định không? Vì sao?

– Đặt những câu không có từ ngữ phủ định mà có ý nghĩa tương đương với những câu trên. So sánh những câu mới đặt với những câu trên đây và cho biết có phải ý nghĩa của chúng hoàn toàn giống nhau không.

Trả lời:

– Những câu trên đều là câu phủ định, vì chúng đều chứa từ phủ định như không (trong a và b), chẳng (trong c).

– Những câu không có từ ngừ phủ định mà tương đương với những câu trên là:

+ Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song lại có ý nghĩa.

+ Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, mọi người đều từng ăn …

+ Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai cũng có một lần nghển cổ …

⇒ Ý nghĩa của những câu gốc nhấn mạnh hơn.

3. Câu 3 trang 54 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Xét câu văn sau và trả lời câu hỏi.

Choắt không dậy nữa, nằm thoi thóp.

(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Nếu Tô Hoài thay từ phủ định không bằng chưa thì nhà văn phải viết lại câu này như thế nào? Nghĩa của câu có thay đổi không? Câu nào phù hợp với câu chuyện hơn, vì sao?

Trả lời:

– Nếu thay từ không bằng chưa vào câu văn của Tô Hoài thì câu đó phải viết lại như sau: Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp.

– Ý nghĩa của câu (khi thay) sẽ có sự thay đổi, bởi:

+ Với từ phủ định “không” nghĩa của câu sẽ được hiểu: Dế Choắt không thể dậy được nữa, Choắt sắp chết. Đây là kiểu câu phủ định vĩnh viễn.

+ Với từ phủ định ” chưa” nghĩa của câu được hiểu: Dế Choắt có thể gượng dậy. Đây là kiểu phủ định không hoàn toàn.

4. Câu 4 trang 54 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Các câu sau đây có phải là câu phủ định không? Những câu này dùng để làm gì? Đặt những câu có ý nghĩa tương đương.

a) Đẹp gì mà đẹp!

b) Làm gì có chuyện đó!

c) Bài thơ này mà hay à?

d) Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng? (Nam Cao, Lão Hạc)

Trả lời:

– Các câu sau đây:

a) Câu cảm thán mang nghĩa phủ định.

b) Câu cảm thán mang nghĩa phủ định.

c) Câu nghi vấn với ý nghĩa bác bỏ.

d) Câu nghi vấn với ý nghĩa thể hiện cảm xúc.

– Đặt những câu có ý nghĩa tương đương:

a) Chẳng đẹp gì cả!

b) Không có chuyện đó!

c) Bài thơ này không hay.

d) Cụ không biết chứ tôi có sung sướng đâu.

5. Câu 5 trang 54 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Đọc đoạn trích sau (chú ý các từ in đậm) và cho biết: có thể thay quên bằng không, chưa bằng chẳng được không? Vì sao?

Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.

(Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)

Trả lời:

– Không thay thế được.

– Giải thích: Nó sẽ làm thay đổi nghĩa của cả câu. Trong câu, quên có nghĩa là không nghĩ đến (vì sự căm thù giặc đã át hết đi); chưa là chỉ sự nóng lòng muốn ra trận tiền giết giặc (khác với chẳng – không thể làm được).

6. Câu 6 trang 54 sgk Ngữ văn 8 tập 2

Hãy viết một đoạn đối thoại ngắn, trong đó có dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bác bỏ.

Trả lời:

Mai: Tối hôm qua Ti vi không chiếu bộ phim mà cậu nói. (câu phủ định miêu tả)

Đào: Nhưng cậu đã xem ở những kênh nào?

Mai: Tớ đã kiểm tra tất cả các kênh nhưng chẳng kênh nào có cả. (câu phủ định bác bỏ).

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Câu phủ định sgk Ngữ văn 8 tập 2 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các bạn làm bài Ngữ văn tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“