Nội Dung
Hướng dẫn soạn Bài 7. Thơ. Nội dung bài Soạn bài Mẹ và quả sgk Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều giúp các em học sinh học tốt môn ngữ văn 7, rèn luyện kĩ năng viết các kiểu văn bản: tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận văn học và nghị luận xã hội.
THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU
Mẹ và quả
Nội dung chính:
Bằng sự trải nghiệm cuộc sống, với một tâm hồn giàu suy tư trăn trở trước lẽ đời, Nguyễn Khoa Điềm đã nhận thức được mẹ là hiện thân của sự vun trồng bồi đắp để con là một thứ quả ngọt ngào, giọt mồ hôi mẹ nhỏ xuống như một thứ suối nguồn bồi đắp để những mùa quả thêm ngọt thơm. Qủa không còn là một thứ quả bình thường mà là “quả” của sự thành công, là kết quả của suối nguồn nuôi dưỡng. Những câu thơ trên không chỉ ngợi ca công lao của mẹ, của thế hệ đi trước với thế hệ sau này còn lay thức tâm hồn con người về ý thức trách nhiệm, sự đền đáp công ơn sinh thành của mỗi con người chúng ta với mẹ.
1. Chuẩn bị
Câu hỏi trang 26 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Đọc trước văn bản Mẹ và quả, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm.
Trả lời:
– Nguyễn Khoa Điềm (15/4/1943), tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế.
– Quê quán: làng An Cựu, xã Thủy An, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế.
– Sinh ra trong một gia đình trí thức, giàu truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng.
– Thơ ông giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu sắc trữ tình chính luận.
– Tác phẩm: Đất ngoại ô (thơ, 1973); Cửa thép (ký, 1972); Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974); Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986),…
Câu hỏi trang 26 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Khi nghĩ về cha mẹ, điều gì khiến em xúc động nhất? Hãy chia sẻ điều đó với các bạn.
Trả lời:
Khi nghĩ về cha mẹ, điều khiến tôi xúc động nhất là cha mẹ đã luôn yêu thương tôi vô điều kiện. Từ khi tôi còn nhỏ, cha mẹ đã phải làm lụng vất vả để nuôi tôi ăn học, lớn khôn thành người. Tôi luôn biết ơn và tự nhủ sẽ học tập thật tốt, cố gắng trở thành con ngoan trò giỏi đền đáp công ơn cha mẹ.
Hoặc:
Khi nghĩ về cha mẹ, điều khiến em xúc động nhất là sự hy sinh của cha mẹ dành cho con cái của mình. Không như những gia đình khác, gia đình em là một gia đình bình thường, bố mẹ phải làm lụng vất vả để kiếm tiền nuôi em ăn học, cho em một cuộc sống đầy đủ, ấm no. Nó là điều khiến em rất biết ơn và tự nhủ với bản thân phải học thật giỏi, sau này kiếm được nhiều tiền cho cha mẹ có cuộc sống ấm no, sung túc hơn.
Hoặc:
Khi nghĩ về cha mẹ, điều làm em xúc động nhất là sự quan tâm, ân cần và dịu dàng của cha. Cha chăm chút cho em từng chút một cẩn thận và yêu thương vô bờ.
2. Đọc hiểu
Câu hỏi trang 27 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Chú ý số tiếng ở mỗi dòng, vần và nhịp của bài thơ.
Trả lời:
– Số tiếng: dòng 8 tiếng, dòng 7 tiếng.
– Vần và nhịp: không theo quy tắc thông thường.
– Nhịp thơ: 3/4.
Câu hỏi trang 27 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Từ “lặn” và “mọc” ở đây nghĩa là gì?
Trả lời:
Từ “lặn” và “mọc” chỉ những mùa quả đi rồi đến.
Hoặc:
Từ “lặn” và “mọc” ở đây có nghĩa chỉ sự vun trồng, vất vả trông đợi của người mẹ. Đồng thời thể hiện nỗi lo lắng của người con trước sự gìa đi của mẹ.
Câu hỏi trang 27 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Hình ảnh này minh họa cho nội dung nào của bài thơ.
Trả lời:
Minh họa cho hình ảnh mẹ vun trồng cây trái, nuôi bí chăm bầu.
Hoặc:
Hình ảnh minh họa cho nội dung của bài thơ là hình ảnh một người mẹ chịu thương, chịu khó đang chăm chút cho vườn rau của mình.
Câu hỏi trang 27 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Em hiểu “lớn lên” và “lớn xuống” ở các dòng thơ số 5,6 như thế nào?
Trả lời:
– “lớn lên”: sự trưởng thành, khôn lớn của những người con.
– “lớn xuống”: sự chín muồi của những quả bí, quả bầu.
Câu hỏi trang 27 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Từ “quả” ở khổ 1 và từ “quả” ở khổ 3 có gì giống và khác nhau?
Trả lời:
– Từ “quả” có ý nghĩa tả thực trong các câu thơ 1, 3 (khổ 1).
– Từ “quả” có ý nghĩa tượng trưng trong các câu thơ 9 và 12 (khổ 3), chỉ những đứa con lớn lên bằng tình yêu và sự săn sóc ân cần của mẹ.
TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI
Câu 1 trang 28 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Bài thơ là lời của ai, nói với ai và về điều gì? Tâm trạng và thái độ của người nói như thế nào?
Trả lời:
– Là lời của tác giả nói với mẹ về công lao trời bể của mẹ hiền.
– Tâm trạng và thái độ: ngợi ca công lao to lớn của mẹ và sự biết ơn của người con.
Câu 2 trang 28 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Người mẹ trong bài thơ không được miêu tả trực tiếp, nhưng người đọc vẫn nhận ra được phẩm chất của bà qua những dòng thơ nào?
Trả lời:
Khổ thơ thứ hai, với các hình ảnh “giọt mồ hôi mặn” “lòng thầm lặng mẹ tôi”, tác giả đã khắc họa hình ảnh một người mẹ tảo tần, lam lũ, nhọc nhằn nhưng giàu đức hi sinh.
Câu 3 trang 28 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Phân tích nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua một trong các yếu tố: từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp, biện pháp tu từ,…
Trả lời:
Nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua các biện pháp tu từ:
– So sánh: mỗi mùa quả lặn rồi mọc như mặt trời, mặt trăng. → Gợi lên thời gian tuần hoàn
– So sánh: dáng hình bầu bí như giọt mồ hôi mặn → Liên tưởng độc đáo, tạo ấn tượng mạnh mẽ về những hi sinh lặng thầm mà lớn lao của mẹ.
– Nói giảm nói tránh: Bàn tay mẹ mỏi → Chỉ sự già nua và sự ra đi của mẹ.
– Ẩn dụ quả xanh non, chỉ sự dại dột hay chưa trưởng thành của người con.
– Câu hỏi tu từ: Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?
→ Tác dụng: Tạo điểm nhấn về lòng biết ơn và sự ân hận như một thứ “tự kiểm” về sự chậm trễ thành đạt của người con chưa làm thỏa được niềm vui của mẹ.
Câu 4 trang 28 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Ở hai dòng thơ cuối, vì sao nhà thơ lại “hoảng sợ” khi nghĩ mình vẫn còn là “một thứ quả non xanh”? (Gợi ý: “Quả non xanh” chỉ điều gì? Tại sao điều ấy làm tác giả “hoảng sợ”?). Bài thơ thể hiện được vẻ đẹp gì trong suy nghĩ, tình cảm của nhà thơ?
Trả lời:
Vì tác giả lo sợ ngày mẹ già yếu đi vẫn chưa thể nở một nụ cười mãn nguyện với “vườn người” mẹ đã vun trồng suốt cả cuộc đời. Tác giả sợ mình chưa thể báo đáp công ơn to lớn của mẹ cho trọn đạo hiếu.
Qua đó, ta thấy ở nhà thơ tấm lòng yêu thương và biết ơn mẹ chân thành và vô cùng sâu sắc.
Hoặc:
Tác giả lo sợ mình còn là “một thứ quả non xanh” vì khi con dần lớn lên, mẹ sẽ dần già đi, nếu con chưa trưởng thành, vẫn là “một thứ quả non xanh” không hiểu sự đời, sẽ không thể báo đáp ơn dưỡng dục của mẹ. Tác giả sợ nếu mình không nhanh trưởng thành để báo đáp mẹ thì sẽ không còn cơ hội để báo đáp nữa bởi tuổi già đang đến, mẹ đang ngày càng gần đất xa trời. Qua bài thơ, tác giả thể hiện tình yêu thương của mình dành cho người mẹ – người đã hy sinh rất nhiều vì con cái. Đồng thời ông cũng thể hiện mong muốn mau chóng lớn nhanh, trưởng thành để báo đáp ơn dưỡng dục của mẹ.
Câu 5 trang 28 Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Em thích dòng thơ, khổ thơ nào nhất? Bài thơ nói giúp em được điều gì khi nghĩ về cha mẹ mình?
Trả lời:
– Em thích nhất hai câu thơ:
“Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi”
– Bài thơ Mẹ và quả không chỉ ngợi ca công lao to lớn của mẹ, của thế hệ đi trước với thế hệ sau này mà còn lay thức tâm hồn tôi về ý thức trách nhiệm, sự đền đáp công ơn sinh thành của tôi với mẹ, với cha.
Hoặc:
Em thích nhất khổ cuối của bài thơ bởi nó cũng chính là tiếng lòng của em. Như bao người khác, cha mẹ đã và đang nuôi em ngày một khôn lớn, còn họ thì ngày càng già đi. Em ước mình có thể san sẻ bớt gánh nặng của cha mẹ mình nhưng bây giờ không thể. Em còn quá nhỏ, quá ngây thơ, dại dột để làm nó. Vậy nên, em cũng như tác giả muốn mình trở thành một thứ quá chín ngọt ngào cho đời, có thể cống hiến cho xã hội, giúp đỡ cho cha mẹ, phụng dưỡng họ.
Hoặc:
– Em thích câu thơ: còn những bí và bầu thì lớn xuống/ chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn nhất bởi câu thơ có sự liên tưởng so sánh độc đáo giữa giọt mồ hôi vất vả của mẹ nuôi ta khôn lớn, nó cứ dài ra, nặng thêm như những quả bầu, quả bí. Qua đó em thấy được sự hy sinh thầm lặng của mẹ, và lòng biết ơn vô bờ của người con về công dưỡng dục sinh thành của mẹ hiền.
– Bài thơ nói hộ em: biết ơn công lao sinh thành dưỡng dục của cha mẹ, sự tảo tần hi sinh thầm lặng vì con cái của cha mẹ.
Bài trước:
👉 Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 25 sgk Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Bài tiếp theo:
👉 Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ sgk Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều
Trên đây là bài Hướng dẫn Soạn bài Mẹ và quả sgk Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh Diều đầy đủ, ngắn gọn và dễ hiểu nhất. Chúc các bạn làm bài môn ngữ văn 7 tốt nhất!
“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“