Trả lời câu hỏi và bài tập 1 2 3 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12

Nội Dung

Hướng dẫn Trả lời câu hỏi Bài 5. Các nước châu Phi và Mĩ Latinh, sách giáo khoa Lịch sử lớp 12. Nội dung trả lời câu hỏi và bài tập 1 2 3 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12 bao gồm đầy đủ kiến thức lý thuyết và bài tập có trong SGK để giúp các em học tốt môn lịch sử lớp 12.

Lý thuyết

I – Các nước Châu Phi

Lục địa lớn thứ 3 thế giới, gồm 54 nước với diện tích 30,3 triệu (km^2), 800 triệu người (2002).

1. Vài nét về cuộc đấu tranh giành độc lập.

Phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân ở Châu Phi phát triển từ những năm 50 của thế kỉ XX, trước hết là ở Bắc Phi, sau đó lan rộng ra các khu vực khác.

♦ Khu vực Bắc Phi:

– Cuộc binh biến của binh lính, sĩ quan yêu nước Ai Cập (1952), lật đổ vương triều Pharuc, lập ra nước Cộng hòa Ai Cập (18/6/1953).

– Cùng năm 1952 Libi giành độc lập; An-giê-ri (1954-1962); 1956 – Tuy-ni-di, Ma-rốc, Xu-đăng; 1957 – Gana; 1958 – Ghi nê.

– Năm 1960 là được gọi là “Năm châu Phi” với 17 nước được trao trả độc lập.

– Năm 1975, thắng lợi của cách mạng Ăng-gô-la và Mô-dăm-bích đã chấm dứt chủ nghĩa thực dân cũ, hệ thống thuộc địa của Bồ Đào Nha bị tan rã.

– Từ sau năm 1975, hoàn thành cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân cũ, giành độc lập dân tộc.

– Năm 1980 nước Cộng hòa Dimbabuê thành lập và Namibia tuyên bố độc lập 03/1990.

♦ Khu vực Nam Phi:

– Trước áp lực đấu tranh của người da màu, bản Hiến pháp 11/1993, chế độ phân biệt chủng tộc (Apácthai) bị xóa bỏ.

– 4/1994 trong cuộc bầu cử dân chủ, Nexơn Manđêla trở thành Tổng thống da đen đầu tiên của nước Cộng hòa Nam Phi.

2. Tình hình phát triển kinh tế – xã hội

– Sau khi giành được độc lập, các nước châu Phi xây dựng đất nước, đã thu được một số thành tựu kinh tế – xã hội.

– Tuy nhiên, nhiều nước châu Phi vẫn còn trong tình trạng lạc hậu, không ổn định: đói nghèo, xung đột sắc tộc, nội chiến, bệnh tật, mù chữ, bùng nổ dân số, phụ thuộc nước ngoài…

– 5/1963 Tổ chức thống nhất Châu Phi (OAU) thành lập, đến năm 2002 đổi là Liên minh Châu Phi (AU) nhằm triển khai chương trình phát triển Châu Phi.

– Những đặc điểm của phong trào giải phóng dân tộc ở châu Phi:

+ Các nước đoàn kết đấu tranh qua tổ chức thống nhất Châu Phi

+ Lãnh đạo phong trào hầu hết chính Đảng hoặc tổ chức chính trị của giai cấp tư sản.

+ Hình thức đấu tranh chủ yếu là chính trị, hợp pháp.

+ Các nước giành độc lập ở mức độ khác nhau và sự phát triển kinh tế cũng không đồng đều.

II – Các nước Mỹ Latinh

Gồm 33 nước với diện tích trên 20,5 triệu \(km^2\) và dân số 517 triệu người (2000).

1. Vài nét về quá trình đấu tranh giành và bảo vệ độc lập dân tộc

– Từ đầu thế kỉ XIX, nhiều nước ở Mĩ Latinh sớm giành được độc lập từ tay thực dân Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha nhưng sau đó lệ thuộc Mỹ.

– Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Mĩ tìm cách biến khu vực Mĩ Latinh thành “sân sau “, xây dựng chế độ độc tài thân Mĩ.

⇒ Phong trào đấu tranh chống chế độ độc tài thân Mỹ bùng nổ và phát triển, tiêu biểu là thắng lợi của cách mạng Cu Ba.

– Tháng 3/1952, Mỹ giúp Batixta lập chế độ độc tài quân sự, xóa bỏ Hiến pháp 1940, cấm các đảng phái chính trị hoạt động, bắt giam và tàn sát nhiều người yêu nước…

– Nhân dân Cu Ba đấu tranh chống chế độ độc tài Batixta dưới sự lãnh đạo của Phiđen Cátxtơrô.

– Ngày 1/1/1959, chế độ độc tài Batixta bị lật đổ, nước Cộng hòa Cu Ba thành lập do Phiđen Cátxtơrô đứng đầu.

– Sau khi cách mạng thành công, Cu ba tiến hành cải cách dân chủ.

– 1961 tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

– Với sự nỗ lực của nhân dân và sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nhĩa đạt nhiều thành tựu như xây dựng công nghiệp với cơ cấu ngành hợp lý, nông nghiệp đa dạng, đạt thành tựu cao về văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao….

– Các nước khác:

+ Tháng 8/1961, Mĩ đề xuất tổ chức Liên minh để lôi kéo các nước Mĩ Latinh nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Cu Ba.

+ Thập kỉ 60 – 70, phong trào đấu tranh chống Mĩ và chế độ độc tài thân Mĩ giành độc lập phát triển và giành nhiều thắng lợi.

+ 1964 – 1999 nhân dân Panama đấu tranh và thu hồi chủ quyền kênh đào Panama

– Các quốc đảo vùng biển Caribê lần lượt giành độc lập:

+ 1962 Hamaica, Triniđát, Tôbagô.

+ 1966 Guyana, Bácbađốt

+ 1983 có 13 nước độc lập ở Ca ri bê

– Với nhiều hình thức: bãi công của công nhân, nổi dậy của nông dân, đấu tranh nghị trường, đấu tranh vũ trang…., biến châu lục này thành “lục địa bùng cháy”, tiêu biểu là phong trào đấu tranh vũ trang ở Vênêxuêla, Goatêmala, Côlômbia, Pêru…)

– Kết quả: chính quyền độc tài ở Mỹ La tinh bị lật đổ, chính phủ dân tộc dân chủ được thiết lập.

2. Tình hình phát triển kinh tế – xã hội

– Sau khi giành được chủ quyền, các nước Mĩ Latinh bước vào thời kì xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội và đạt được những thành tựu đáng kể.

– Một số nước trở thành nước công nghiệp mới (NIC): Braxin, Áchentina, Mêhicô

– Tại Cu-ba:

+ Sau cách mạnh thành công, Cu ba tiến hành cải cách dân chủ.

+ 1961 tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

+ Sự nỗ lực của nhân dân, sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nhĩa đạt nhiều thành tựu như: xây dựng công nghiệp với cơ cấu ngành hợp lý, nông nghiệp đa dạng, đạt thành tựu cao về văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao….

– Trong thập niên 80, các nước Mĩ Latinh bị suy thoái nặng nề về kinh tế, lạm phát tăng nhanh, nợ nước ngoài chồng chất, dẫn đến nhiều biến động chính trị (Argentina, Bolivia, Brazil, Chi Lê…)

– Sang thập niên 90, kinh tế Mỹ La-tinh có nhiều chuyển biến tích cực, lạm phát hạ còn dưới 30%, đầu tư nước ngoài tăng….Tuy nhiên, Mỹ La-tinh vẫn còn nhiều khó khăn về kinh tế – xã hội, tham nhũng trở thành quốc nạn hạn chế sự phát triển kinh tế.

Trước khi đi vào Hướng dẫn Giải bài tập 1 2 3 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12 chúng ta hãy trả lời câu hỏi in nghiêng giữa bài (Câu hỏi thảo luận trên lớp) sau đây:

Thảo luận

1. Trả lời câu hỏi bài 5 trang 38 sgk Lịch sử 12

Tại sao năm 1960 được gọi là “Năm châu Phi”?

Trả lời:

Năm 1960 được gọi là “Năm Châu Phi” vì có 17 nước châu Phi tuyên bố độc lập: Đông Camorun (1-1-1960), Togo (27-4-1960), Madagaxca (26-6-1960), Xomali (1-7-1960), Đahômây (1-8-1960), Nigie (3-8-1960)…

Lập bảng thống kê các thắng lợi trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai.

Trả lời:

Năm	Sự kiện
1952-1953	Vương triều Pharúc, lập nên nước Cộng hòa Ai Cập.
1952	Nhân dân Libi giành được độc lập.
1954-1962	Nhân dân Angiêri giành thắng lợi trong kháng chiến chống Pháp.
1960	17 nước châu Phi tuyên bố giành độc lập.
18/4/1980	Nhân dân Nam Rôđêdia tuyên bố thành lập Nước Cộng hòa Dimbabuê (18/4/1980).
21/3/1990	Namibia tuyên bố độc lập sau khi thoát khỏi sự thống trị của Nam Phi.
11/1993	Chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi được xóa bỏ.
4/1994	Nenxơn Manđêla trở thành Tổng thống người da đen đầu tiên của Cộng hòa Nam Phi.

2. Trả lời câu hỏi bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12

Hãy nêu khái quát những thắng lợi của cuộc đấu tranh giành và bảo vệ độc lập của nhân dân Mĩ Latinh từ sau chiến tranh thế giới thứ hai.

Trả lời:

Những thắng lợi của cuộc đấu tranh giành và bảo vệ độc lập của nhân dân Mĩ Latinh từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai bao gồm:

– Ngày 1/1/1959: chế độ độc tài Batixta sụp đổ, nước Cộng hòa Cuba ra đời.

– Từ thập kỉ 60 – 70, phong trào đấu tranh chống Mĩ và chế độ độc tài thân Mĩ giành độc lập ở khu vực phát triển mạnh mẽ:

+ Năm 1964: phong trào đấu tranh của nhân dân Panama đòi thu hồi chủ quyền kênh đào diễn ra sôi nổi, buộc Mĩ phải từ bỏ quyền chiếm kênh đào.

+ Năm 1983: ở vùng Caribê đã có 13 quốc gia độc lập.

– Nhiều cao trào đấu tranh vũ trang bùng nổ mạnh mẽ ở Mĩ Latinh, biến châu lục này thành “lục địa bùng cháy”.

⟹ Chính quyền độc tài ở nhiều nước Mĩ Latinh đã bị lật đổ, các chính phủ dân tộc dân chủ được thiết lập.

Dưới đây là Hướng dẫn Giải bài tập 1 2 3 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12. Các bạn hãy đọc kỹ đầu bài trước khi giải nhé!

Câu hỏi và bài tập

Giaibaisgk.com giới thiệu với các bạn đầy đủ phương pháp trả lời câu hỏi và bài tập lịch sử 12 kèm câu trả lời chi tiết câu hỏi và bài tập 1 2 3 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12 của Bài 5. Các nước châu Phi và Mĩ Latinh trong Chương III. Các nước Á, Phi và Mĩ Latinh (1945 – 2000) của Phần một. Lịch sử thế giới hiện đại từ năm 1945 đến năm 2000 cho các bạn tham khảo. Nội dung chi tiết câu trả lời từng câu hỏi và bài tập các bạn xem dưới đây:

1. Giải bài tập 1 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12

Nêu những thành quả chính trong cuộc đấu tranh giành độc lập. Hãy của nhân dân châu Phi sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Những khó khăn mà châu lục này đang phải đối mặt là gì?

Trả lời:

♦ Những thành quả chính trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân châu Phi:

– Năm 1960, 17 nước châu Phi tuyên bố độc lập.

– Năm 1975, nhân dân Môdămbích và Ănggôla giành thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống thực dân Bồ Đào Nha.

– Năm 1980, nhân dân Rôđeđia tuyên bố thành lập nước Dimbabuê.

– Năm 1990, Namibia tuyên bố độc lập sau khi thoát khỏi sự thống trị của Nam Phi.

– Năm 1993, chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi được xóa bỏ, Nenxơn Manđêla trở thành Tổng thống người da đen đầu tiên của Cộng hòa Nam Phi (1994).

♦ Những khó khăn châu Phi đang phải đối mặt: tình trạng lạc hậu, không ổn định.

– Xung đột sắc tộc và tôn giáo, đảo chính, nội chiến diễn ra liên miên.

– Bệnh tật và mù chữ.

– Sự bùng nổ về dân số.

– Đói nghèo, nợ nần và phụ thuộc nước ngoài…

2. Giải bài tập 2 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12

Hãy trình bày những thành tựu và khó khăn về kinh tế – xã hội của các nước Mĩ Latinh từ sau chiến tranh thế giới thứ 2.

Trả lời:

♦ Thành tựu:

– Về kinh tế:

+ Một số nước Mĩ Latinh trở thành nước công nghiệp mới như: Braxin, Áchentina, Mêhicô.

+ Trong những năm 50 – 70, tỉ lệ tăng trưởng kinh tế bình quân của các nước Mĩ Latinh là 5,5%.

+ Đối với Cuba, nước này đã xây dựng được một nền công nghiệp với cơ cấu ngành hợp lý, nền nông nghiệp với sản phẩm đa dạng và đạt thành tựu cao trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, thể thao.

– Về xã hội: Các nước đều tiến hành khôi phục độc lập, giành chủ quyền dân tộc, phát triển đất nước.

♦ Khó khăn:

– Sự suy thoái nặng nề về kinh tế, lạm phát tăng, khủng hoảng trầm trọng, nợ nước ngoài chồng chất, dẫn đến nhiều biến động về chính trị.

– Mâu thuẫn xã hội là vấn đề nổi cộm, tham nhũng trở thành quốc nạn đã hạn chế sự phát triển kinh tế.

3. Giải bài tập 3 bài 5 trang 41 sgk Lịch sử 12

Sưu tầm tài liệu, tranh ảnh về một số nước ở châu Phi hoặc Mĩ Latinh (từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai) mà em quan tâm.

Trả lời:

Tài liệu, tranh ảnh về một nước ở châu Phi hoặc Mĩ-Latinh (từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai): Đất nước Cu Ba.

Người da đỏ đã sống ở Cu Ba. Đến năm 1492, Cô-lông (1451-1506) đã tới hòn đảo này và tổ chức khai khẩn đất đai cho tây Ban Nha. Trước thế kỷ VIII, khi nô lệ da đen chưa được đưa tới để canh tá các đồn điền mía, sự phát triển diễn ra chậm. Cuộc chiến tranh giành độc lập đầu tiên (1868-1878) đã không thành công. Mỹ can thiệp vào cuộc khởi nghĩa thứ hai (1895-1898) do Hô-xê Mác-ti và Ma-xi-ô lãnh đạo buộc Tây Ban Nha phải từ bỏ hòn đảo này và công nhận nền độc lập của Cu Ba (1902). Tuy nhiên, nền độc lập vẫn chưa được khẳng định sau hai giai đoạn thống trị của Mỹ (1899-1901 và 1906-1909). Năm 1933, Xan Mác-tin làm đảo chính, thành lập chính phủ cấp tiến. Năm 1934, Mỹ và Ba-ti-xta buộc Xan Mác – tin từ chức. Năm 1952 Ba – ti- xta làm đảo chính và xây dựng một Chính phủ độc tài thân Mỹ.

Trong thời kỳ kế tiếp nhau của các Chính phủ tham nhũng, đa số người Cu Ba chịu sự đói nghèo thảm hại. Năm 1959, nền độc tài của Phun-gen-xi-ô Ba-ti-xta đã bị lực lượng cách mạng dân tộc, đứng đầu là lãnh tụ Phi-đen Ca-xtrô của Đảng cộng sản Cu Ba hướng vào cuộc đổ bộ của các phần tử lưu vong Cu ba, do Mỹ ủng hộ, vào vịnh Con Lợn của Cu Ba đã bị thất bại. Năm 1962, quan hệ giữa Cu Ba và Mỹ trở nên căng thẳng khi Liên Xô đặt các tên lửa ở Cu Ba, vì Mỹ cho rằng việc đặt tên lửa này đe doạ nền an ninh của nước Mỹ. Cu Ba ủng hộ phong trào cách mạng giải phóng dân tộc, dân chủ và tiến bộ ở khắp châu Mỹ-la-tinh và thế giới.

Hòn đảo tự do Cu Ba chỉ cách nước Mỹ chưa đầy một năm hải lý, luôn luôn là cái gai trước mặt những nhà cầm quyền Hoa Kỳ và bọn phản động người Cu Ba lưu vong trên đất Mỹ. Vì vậy, ngoài việc thực hiện chính sách bao vây, cấm vận gần bốn chục năm qua, Hoa Kỳ đích thân hoặc khuyến khích bọn phản động người Cu Ba tìm mọi cách phá hoại cuộc sống yên lành của nhân dân Cu Ba, mưu toan ám sát lãnh tụ Phi-đen Ca-xtrô (không dưới ba ngàn lần). Hiện nay, Mỹ vẫn còn chiếm trái phép hòn đảo Goan-tê-na-mô của Cu Ba.

Mặc dù khó khăn, nhưng nhân dân Cu Ba vẫn vững vàng đi theo con đường đã chọn, nêu tấm gương cho ý chí độc lập, tự do, tự lập, tự cường cho các dân tộc trên thế giới.

Hình ảnh về đất nước Cu Ba: