Ngữ văn lớp 10

Soạn bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo) sgk Ngữ văn 10 tập 1

Nội dung bài Soạn bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo) sgk Ngữ văn 10 tập 1 bao gồm đầy đủ bài soạn, tóm tắt, miêu tả, phân tích, cảm nhận, thuyết minh, nghị luận,… đầy đủ các bài văn lớp 10 hay nhất, giúp các em học tốt môn Ngữ văn và ôn thi THPT Quốc gia.

II – LUYỆN TẬP

1. Câu 1 trang 20 Ngữ văn 10 tập 1

Phân tích các nhân tố giao tiếp thể hiện trong câu ca dao dưới đây theo câu hỏi.

Đêm trăng thanh anh mới hòi nàng:
– Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?

a) Nhân vật giao tiếp ở đây là những người như thế nào? (về lứa tuổi, giới tính)

b) Hoạt động giao tiếp này diễn ra vào thời điểm nào? Thời điểm đó thường thích hợp với những cuộc trò chuyện như thế nào?

c) Nhân vật “anh” nói về điều gì? Nhằm mục đích gì?

d) Cách nói của “anh” có phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp không?

Trả lời:

a) Câu ca dao gồm hai nhân vật giao tiếp là anh (người nam) và nàng (người nữ), họ là những chàng trai cô gái trẻ trung, đang ở vào độ tuổi yêu đương.

b) HĐGT diễn ra vào đêm trăng, thời điểm này thích hợp với những cuộc trò chuyện riêng tư, tâm tình, bày tỏ tình cảm yêu đương.

c) Nhân vật anh nói về việc tre non đủ lá và ướm hỏi về chuyện có nên đan sàng hay không với cô gái. Nhưng đó chỉ là câu chuyện bề mặt, ngụ ý của chàng trai nói đến chuyện kết duyên giữa hai người.

d) Cách nói của chàng trai phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp bởi vừa tinh tế, ý nhị vừa dễ liên tưởng, dễ hiểu đối với người nghe.

2. Câu 2 trang 20 Ngữ văn 10 tập 1

Đọc đoạn đối thoại (giữa một em nhỏ – A Cổ – với một ông già) và trả lời câu hỏi.

A Cổ sung sướng chào:
– Cháu chào ông ạ!
Ông vui vẻ nói:
– A Cổ hả? Lớn tướng rồi nhỉ? Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?
– Thưa ông, có ạ!

(Bùi Nguyên Khiết, Người du kích trên núi chè tuyết)

a) Trong cuộc giao tiếp trên, các nhân vật đã thực hiện bằng ngôn ngữ những hành động nói cụ thể nào? Nhằm mục đích gì? (Chọn trong các từ: chào, chào đáp, hỏi, đáp lời, khen để gọi tên mỗi hành động cho phù hợp).

b) Cả ba câu trong lời nói của ông già đều có hình thức của câu hỏi, nhưng có phải các câu đều dùng để hỏi không, hay để thực hiện những mục đích giao tiếp khác? Nêu mục đích giao tiếp của mỗi câu.

c) Lời nói của các nhân vật bộc lộ tình cảm, thái độ và quan hệ trong giao tiếp như thế nào?

Trả lời:

a) Trong cuộc giao tiếp, các nhân vật đã thực hiện bằng ngôn ngữ những hành động nói cụ thể sau:

– Lượt lời 1: A Cổ chào.

– Lượt lời 2: Người ông chào đáp lại (A Cổ hả?), khen (Lớn tướng rồi nhỉ?), hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?).

– Lượt lời 3: A Cổ đáp lời (Thưa ông, có ạ!).

b) Cả 3 câu trong lượt lời của ông già đều có hình thức là câu hỏi nhưng chỉ có câu thứ ba dùng để hỏi, câu thứ nhất để chào đáp và câu thứ hai để khen.

c) Lời nói của các nhân vật như cách xưng hô ông – cháu, các từ tình thái thưa, ạ, hả, nhỉ cho thấy thái độ lễ phép, yêu quý, kính mến của A Cổ dành cho ông và tình cảm trìu mến, thân thiết, hồ hởi của người ông dành cho A Cổ.

3. Câu 3 trang 21 Ngữ văn 10 tập 1

Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi.

BÁNH TRÔI NƯỚC

Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dù tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

(Hồ Xuân Hương)

a) Khi làm bài thơ này, Hồ Xuân Hương đã “giao tiếp” với người đọc về vấn đề gì? Nhằm mục đích gì? Bằng các phương tiện từ ngữ, hình ảnh như thế nào?

b) Người đọc căn cứ vào đâu (từ ngữ, hình ảnh, cuộc đời và thân phận, tác giả,…) để lĩnh hội (hiểu và cảm nhận) bài thơ?

Trả lời:

a) Khi làm bài Bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương đã giao tiếp với người đọc về vấn đề vẻ đẹp và số phận ba chìm bảy nổi của người phụ nữ.

– Mục đích của bà nhằm bộc lộ bày tỏ sự cảm thông với số phận bấp bênh và đề cao vẻ đẹp của người phụ nữ nói chung và của bản thân mình nói riêng.

– Vấn đề ấy được gửi gắm gián tiếp trong hình ảnh chiếc bánh trôi nước.

b) Để lĩnh hội bài thơ, người đọc căn cứ vào:

– Tiểu sử cuộc đời Hồ Xuân Hương (cuộc đời tài hoa, tính cách mạnh mẽ, tài năng bản lĩnh nhưng đời tư bất hạnh, thiệt thòi).

– Từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ: hình ảnh chiếc bánh trôi đẹp đẽ (trắng, tròn), thành ngữ ba chìm bảy nổi, cụm từ tấm lòng son để diễn tả vẻ đẹp và số phận người phụ nữ.

4. Câu 4 trang 21 Ngữ văn 10 tập 1

Hãy viết một thông báo ngắn cho các bạn học sinh toàn trường biết về hoạt động làm sạch môi trường nhân ngày môi trường thế giới (chú ý đến sự phù hợp giữa lời thông báo với đối tượng giao tiếp, nội dung, mục đích và hoàn cảnh giao tiếp).

Trả lời:

THÔNG BÁO

Nhân Ngày môi trường thế giới, trường THPT A tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường nhằm đem lại cảnh quan xanh, sạch, đẹp cho trường lớp và hưởng ứng tinh thần gìn giữ, bảo vệ môi trường:

1. Thời gian làm việc: 8h thứ 7, ngày …/…/…

2. Nội dung công việc: thu dọn rác, khai thông cống rãnh, phát quang cỏ dại, trồng cây xanh.

3. Đối tượng tham gia: giáo viên và học sinh toàn trường.

– Kế hoạch cụ thể: các lớp nhận phân công nhiệm vụ tại văn phòng đoàn trường.

– Dụng cụ: xem trong phân công theo lớp.

Nhà trường kêu gọi toàn thể giáo viên và học sinh hưởng ứng và tích cực tham gia hoạt động này.

Ngày…tháng…năm…

BGH trường THPT A

5. Câu 5 trang 21 Ngữ văn 10 tập 1

Viết thư là một hoạt động giao tiếp. Khi viết thư, dù ý thức rõ hay không, người viết vẫn cần để ý đến các nhân tố giao tiếp sau đây:

a) Thư viết cho ai, người viết có quan hệ thế nào với người nhận?

b) Hoàn cảnh cụ thể của người viết và người nhận thư khi đó như thế nào?

c) Thư viết về vấn đề gì?

d) Thư viết để làm gì?

e) Nên viết như thế nào?

Anh (chị) hãy phân tích những điều nói trên qau bức thư Bác Hồ gửi học sinh cả nước nhân ngày khai giảng năm học đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tháng 9 năm 1945 dưới đây:

Các em học sinh,

Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tôi đã tưởng tượng thấy trước mắt cảnh nhộn nhịp tưng bừng của ngày tựu trường ở khắp các nơi. Các em hết thảy đều vui vẻ vì sau mấy tháng giời nghỉ học, sau bao nhiêu cuộc chuyển biến khác thường, các em lại được gặp thầy gặp bạn. Nhưng sung sướng hơn nữa, từ giờ phút này giở đi, các em bắt đầu nhận được một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam. Các em được hưởng sự may mắn đó là nhờ sự hi sinh của biết bao nhiêu đồng bào các em. Vậy các em nghĩ sao?

Trong năm học tới đây, các en hãy cố gắng, siêng năng học tập, nghe thầy, yêu bạn. Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên ta đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em. Ngày hôm nay, nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đầy vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp.

Chào các em thân yêu.

HỒ CHÍ MINH

(Theo văn bản trong Tiếng Việt 5, tập một, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2006)

Trả lời:

a) Nhân vật giao tiếp:

– Người viết thư là Bác Hồ.

– Người nhận thư là các em học sinh trên toàn quốc – thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước Việt Nam vừa giành được độc lập.

b) Tình huống giao tiếp: Bức thư viết vào tháng 9/1945, khi đất nước vừa giành được độc lập, học sinh bắt đầu nhận nền giáo dục hoàn toàn dân tộc.

c) Nội dung giao tiếp:

– Thể hiện niềm hạnh phúc, vui sướng vì các em HS được hưởng nền giáo dục độc lập.

– Nhắc nhở các em về thành quả các em đang được hưởng là sự hi sinh xương máu của biết bao người.

– Chúc mừng và động viên khích lệ các em ra sức học tập.

d) Mục đích giao tiếp:

– Chúc mừng HS nhân ngày khai trường đầu tiên của đất nước độc lập.

– Giúp các em HS ý thức về trách nhiệm nặng nề nhưng vẻ vang, ý nghĩa của mình.

e) Lời thư của Bác vừa giản dị, chân tình, gần gũi vừa nghiêm túc, trang trọng.

Bài trước:

Bài tiếp theo:

Xem thêm:

Trên đây là phần Hướng dẫn Soạn bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ (tiếp theo) sgk Ngữ văn 10 tập 1 đầy đủ và ngắn gọn nhất. Chúc các em làm bài Ngữ văn thật tốt!

“Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com“